Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(→Sława – pałac) |
d |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| - | [[Kategoria:Miejscowości | + | [[Kategoria:Miejscowości | Dziedzictwo kultury materialnej]] |
=Sława – pałac= | =Sława – pałac= | ||
Wersja z dnia 18:49, 25 lis 2016
Sława – pałac
Zespół pałacowy położony jest nad jeziorem w południowo–zachodniej części miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie średniowiecznego założenia miejskiego. Składa się z pałacu, oficyny oraz parku z reliktami ogrodu założonego w XVIII w.
Zamek, będący siedzibą książęcego urzędnika, powstał zapewne w XIV w. Był to prawdopodobnie niewielki gród lub dwór drewniany. W 1468 r. zamek zakupił za 1.000 marek Melchior von Rechenberg. Prawdopodobnie wtedy powstał budynek murowany. W 1665 r. właścicielami miasta i pałacu została rodzina Barwitzów baronów von Fernemont. W 1884 r. umarł ostatni potomek z męskiej linii von Fernemont Karol. Powstał wtedy spór co do dziedzictwa pomiędzy rodzinami von Seckendorf i von Haugwitz. W 1886 r. Sąd Najwyższy we Wrocławiu przyznał majątek Heinrichowi von Haugwitz. Rodzina jego pozostała właścicielem pałacu do końca II wojny światowej.
O wyglądzie średniowiecznego zamku brak przekazów. Można jednak przyjąć że był podobny do zameczku w Borowie Polskim - rodowej siedziby Rechenbergów. W takim przypadku gotycki zamek w Sławie byłby niewielką jednotraktową budowlą piętrową z czterobocznym dziedzińcem otoczonym wysokim murem.
Nie zachowały się informacje o tym, aby pożary i kataklizmy, które nawiedziły miasto, dosięgły pałacu. Ogień, który spopielił Sławę 26 VI 1721 sięgnął także do siedziby feudałów, z której pozostały tylko mury. Pozwoliło to Barwitzom na rozbudowanie swojej ciasnej i archaicznej na owe czasy budowli, wykorzystując jednak fragmenty murów spalonego pałacu. Prace trwały w latach 1732-1735. Nieznany projektant i budowniczy, kierując się wskazówkami inwestora wzniósł duży piętrowy pałac w stylu barokowym, założony na planie wydłużonego prostokąta. Jedną część starych murów wkomponowano w charakterze bocznego skrzydła, a z drugiej urządzono oficynę, gdzie zachowała się cylindryczna baszta, wewnątrz zaś grube mury i kopulaste sklepienia z lunetami w tejże baszcie. Aby uniknąć monotonii wydłużonej bryły pałacu, architekt wyodrębnił cześć środkową przez jej podwyższenie o trzecią kondygnację oraz obustronne, ryzalitowe wysunięcie. Od frontu słabo zaznaczony ryzalit znajduje się także na północnym skraju elewacji. Stanowi on odpowiednik bocznego skrzydła przylegającego od południa. Elewacje pałacu rozczłonkowane zostały pilastrami wielkiego porządku, zdwojonymi na narożach i w partii środkowego ryzalitu. Ponadto zdobi je rzadko rozmieszczona sztukatorska dekoracja cęgowa i muszlowa. Duże płaszczyzny mansardowego dachu urozmaicają prostokątne lukarny.
W latach 1957-1969 przeprowadzono remont pałacu adaptując go na dom dziecka. W poprzednio dwutraktowej budowli przeprowadzono środkowy korytarz. Zachowano jednak część dawnego rozplanowania – dwukondygnacyjny salon, salę recepcyjną i dwubiegową klatkę schodową.
Na dziedziniec prowadzi zdobiona, barokowa brama. Przed pałacem stoi barokowa figura św. Jana Nepomucena, przeniesiona tu z rynku w 1743 roku.
Literatura:
Ewidencja parku w Sławie, Wrocław 1978;
E. Franke, Schlesiersee die Stadt am grössten See Schlesiens, Schlawa 1936;
S. Kowalski, Miasta środkowego Nadodrza dawniej, Zielona Góra 1994.
Paweł Łachowski [EZG z. 32, 1995 – Sława – pałac]
