Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(Nowa strona: =Pastorius Joachim= Nadworny historyk i sekretarz króla Polski Jana Kazimierza, pedagog, duchowny katolicki; pisarz - autor licznych dzieł historycznych i pedagogicznych. Joachim P...) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | [[Kategoria:Biogramy]] | ||
| + | [[Kategoria: Okres nowożytny (1500-1945)]] | ||
=Pastorius Joachim= | =Pastorius Joachim= | ||
Wersja z dnia 23:40, 10 lis 2009
Pastorius Joachim
Nadworny historyk i sekretarz króla Polski Jana Kazimierza, pedagog, duchowny katolicki; pisarz - autor licznych dzieł historycznych i pedagogicznych.
Joachim Pastorius urodził się w Głogowie 20 IX 1611. Był synem pastora luterańskiego Hirtena. Nazwiska Pastorius, utworzonego od łacińskiego tłumaczenia nazwiska niemieckiego (der Hirte – pastor, pastoris – pasterz), zaczął używać pod koniec lat 30. W wieku 20 lat przyjął wyznanie socyniańskie. W 1632 r. odbył podróż do Anglii, Francji i Niderlandów. W 1636 r. rozpoczął studia na uniwersytecie w Lejdzie. Studiował także w Paryżu i Orleanie. Po powrocie do Lejdy studiował medycynę, uzyskał doktorat (1641). W tym samym roku opublikował tam Florus Polonicus – kompendium historii Polski do r. 1572. Po powrocie do Polski Pastorius osiadł na Wołyniu, w dobrach Sieniutów, jako wychowawca ich dzieci. Tu zastała go wojna polsko-kozacka w 1648 r. (powstanie Chmielnickiego). Przedstawiony przez prymasa Wacława Leszczyńskiego królowi Janowi Kazimierzowi, został jego sekretarzem i nadwornym historiografem (1649). Na tym stanowisku oraz w służbie dyplomatycznej oddał następnie Rzeczpospolitej wielkie usługi. W 1651 r. Pastorius przeniósł się do Gdańska. Wkrótce objął stanowisko profesora historii i filozofii w gimnazjum w Elblągu, a następnie również lekarza miejskiego. W 1655 r. został powołany na stanowisko profesora historii w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Pełnił je przez 12 lat. W tym okresie uczestniczył w misjach dyplomatycznych (m.in. poselstwo polskie do Sztokholmu na rozmowy z Karolem Gustawem w 1655 r. i udział w rokowaniach z elektorem brandenburskim, 1657). W latach 1659–1660 jako komisarz uczestniczył w rokowaniach pokojowych w Oliwie. Przygotowywał materiały, wydane później jako Acta pacis Olivensis (1763-1766). W uznaniu zasług cesarz Leopold I nadał mu w 1660 r. szlachectwo (otrzymał przydomek ab Hirtenberg). W 1662 r. otrzymał polski indygenat. Około r. 1670 r. Pastorius zmienił wyznanie na rzymsko-katolickie. Po śmierci żony, w 1675 r. przyjął święcenia kapłańskie i został proboszczem w Tczewie. W 1678 r. objął probostwo Panny Maryi w Gdańsku, został również oficjałem i wikariuszem generalnym na Pomorze Gdańskie. Król Jan III Sobieski, który wysoko cenił zasługi Pastoriusa, w 1680 r. mianował go kanonikiem kantorem warmińskim. Joachim Pastorius zmarł 26 XII 1681 i został pochowany w katedrze fromborskiej.
Literatura: H. Barycz, Ślązacy w polskiej kulturze umysłowej, Katowice 1979; J. Chutkowski, Joachim Pastorius, Legnica 1986; L. Gąsiorowski, Zbiór wiadomości do historii sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych, t. II, Poznań 1853; F. Giedroyć, Źródła biograficzno-bibliograficzne do dziejów medycyny w dawnej Polsce, Warszawa 1911; H. Jaszuński, Dykcyonarz poetów polskich, t. II. Kraków 1820; W. Korcz, Joachim Pastorius (1611-1681) [w:] „Zielonogórskie Zeszyty Muzealne”, t. 5, Zielona Góra 1976; S. Kośmiński, Słownik lekarzów polskich, Warszawa 1888; K. Kubiak, Joachim Pastorius śląski pedagog XVII wieku, Gdańsk 1970; Ł. Kurdybacha, Z dziejów pedagogiki ariańskiej, Warszawa 1958; H. Szczegóła, Głogowski dziejopis Jego Królewskiej Mości [w:] „Nadodrze”, r. 5, 1961, nr 11; Z. Zielonka, Śląsk ogniwo tradycji, Katowice 1981.
Janusz Chutkowski, 1993 [EZG z. 4, 1993 - Pastorius Joachim], Red. 2008
