Aktualna wersja

Podkategoria:Sztuka,pomniki

Nagrobek Ludwiga de Lopis de Montdeverques

Ludwig de Lopis de Montdeverques (1610-69) ur. w Awinionie był wojskowym, który swoje życie związał ze Śląskiem, pełniąc funkcje m.in. dowódcy garnizonu w Legnicy i Głogowie, gdzie zmarł w stopniu generała. Został pochowany w głogowskim kościele franciszkanów pw. św. Stanisława, w którym upamiętniał go nagrobek. Wybór miejsca pochówku mógł wiązać się z przynależnością Lopisa do Bractwa Dobrej Śmierci działającego przy świątyni w latach 1633–1810.

Około 1880 r. płyta nagrobna Ludwiga została w bliżej nieznanych okolicznościach włączona do zbiorów Muzeum Starożytności Śląskich we Wrocławiu, czego celem było zapewne jej zabezpieczenie przed niestabilnymi warunkami jakie zaistniały po sekularyzacji klasztoru w 1810 r. We wrocławskiej placówce zabytek przetrwał II wojnę światową i wkrótce potem został wpisany do inwentarza ówczesnego Muzeum Śląskiego – obecnie Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W 1972 r. poddano go konserwacji, w trakcie której odkryto na nim szczątkowe ślady polichromii. Współcześnie znajduje się w dawnej kaplicy św. Krzyża w katedrze pw. św. Marii Magdaleny we Wrocławiu na stałej ekspozycji pt. „Śląska rzeźba nagrobkowa XVI–XVIII wieku”.

Płyta nagrobna Ludwiga Lopisa została wykonana z szarego piaskowca o wym. 2,16 x 1,13 m. Ukazuje całopostaciowe wyobrażenie zmarłego, ustawionego w ¾ do widza, odzianego w strój wojskowy: kaftan i koszulę z naramiennikiem w kształcie lwiej paszczy, fartuch folgowy, bufiaste spodnie i wysokie buty. Do pasa ma przytroczony rapier, którego widoczna jest tylko rękojeść, w lewej dłoni zaś trzyma regiment – laskę noszoną przez dowódców jako oznakę godności, natomiast przy prawej dłoni spoczywa czapka z piórem. Wygląd zmarłego, znany z zachowanych jego portretów, został oddany wiernie, a dostojne oblicze o modnie przystrzyżonym zaroście i długich włosach, a także atrybuty i postawa wskazują zarówno na przynależność Lopisa do stanu szlacheckiego, jak i żołnierską profesję.

Dookolna inskrypcja została wyryta po łacinie kapitałą i zawiera przesłanie o treści wanitatywnej: QUI STAS ATTENDE CECIDI eHV IACEO ET TACEO ET TE CASURUM EXPECTO, PRINCIPIUM VITAE MEDIUMQUE AUTEM ET CLAUSULA MORS EST DISCAE MORI EX ALIIS: NAMQUE NECESSE MORI, FLERES SI SCIRES UNUM TUA TEMPORA MENSEM, RIDES CUM NON SIT FORSITAN UNA DIES – Ty, który stoisz uważaj, abyś nie upadł; biada mi! Ja leżę i milczę i spodziewam się, że upadniesz. Początkiem życia i jego środkiem i końcem jest śmierć; ucz się umierania od innych; albowiem musisz umrzeć; płakałbyś, gdybyś poznał jeden miesiąc twego czasu, śmiejesz się, choć nie pozostał ci być może jeden dzień (tłum. za Stankiewicz 2013).

Na figurze wilka (przypominającego raczej udomowionego psa) umieszczonej pod stopami postaci, wyryto łaciński napis: SALUTEM EX INIMICIS NOSTRIS, będący cytatem z Pieśni Zachariasza (Łk. 1,71) – Wybaw nas od nieprzyjaciół naszych. Jest to jednocześnie dewiza rodu de Lopis widniejąca na banderoli trzymanej w pysku przez wilka znajdującego się w herbie, nawiązującego do hiszpańskiego znaczenia nazwiska Ludwiga. W narożniki pola płyty wkomponowano z kolei cztery herby: w lewym górnym rogu Lopisa, w prawym górnym jego drugiej żony, w lewym dolnym pierwszej małżonki oraz w prawym dolnym narożniku matki. Brak na zabytku inskrypcji odnoszących się bezpośrednio do upamiętnionej na nim postaci jest przesłanką, że nagrobek posiadał pierwotnie obudowę lub dodatkowy element zawierający choćby informacje o imieniu, dacie śmierci bądź sprawowanych funkcjach. Nagrobek Ludwiga de Lopis jest ciekawym przykładem XVII-wiecznej rzeźby sepulkralnej poświęconej wojskowej szlachcie, oddającym dość wiernie detale ubioru i uzbrojenia ówczesnej epoki. Podobne egzemplifikacje można odnaleźć wmurowane w ściany wielu kościołów w okolicach Głogowa, np. w Grodowcu, Jakubowie i Piersnej.

Literatura: P. Knötel, Eine schlesische Soldatenbibliothek des 17. Jahrunderts, Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Altherthum Schlesiens, 29(1895), s. 247; E. Tschersisch, Drei kleinere Darstellungen zur Geschichte des Liegnitzer Landes, Mitteilungen des Geschichts- und Altertums-Vereins zu Liegnitz, 13(1930/31), s. 54–59. W. Maciuszczak, Twierdza Głogów. Garnizon i ludzie 1630–2009, Głogów 2009, s. 165; W. Maciuszczak, Twierdza Głogów – komendanci 1630-1945 (2), Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, z.70(2009), s. 37; M. Stankiewicz, Mecenat artystyczny Ludwiga de Lopisa (Lopeza) de Montdeverques z Domanic w powiecie wrocławskim, Roczniki Sztuki Śląskiej, 22(2013), s. 55-76.

Jakub Szajt [EZG 78, 2018 – Nagrobek Ludwiga de Lopis de Montdeverques]

Źródło: "http://192.168.10.245/ezg/index.php/Nagrobek_Ludwiga_de_Lopis_de_Montdeverques"

Kategoria: Głogów - dziedzictwo kultury materialnej

Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej