Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Podkategoria: Archiwalia, sfragistyka i heraldyka, numizmatyka
Kwartniki głogowskie księżnej Mechtyldy (1309-1318)
Kwartnik to srebrna moneta śląska o wadze ok. 1,70 g i wysokiej (0,900-0,970) próbie srebra. Kwartniki po raz pierwszy na Śląsku wprowadzone zostały pod koniec XIII w. przez Henryka III głogowskiego (1273-1309), w wyniku reformy monetarnej przeprowadzonej w Księstwie Głogowskim. Za jej przyczynę uznać należy rozpowszechnienie się handlu śląskiego, a w szczególności handlu suknami flandryjskimi. W rozliczeniu za sukna powstała jednostka monetarna – kwartnik, przyjmowana we Flandrii. Śląskie monety nawiązywały do motywów stosowanych we Flandrii (forma krzyża, ornamenty otokowe, odsłonięta głowa en face). Znanych jest obecnie około 100 typów kwartników śląskich. Ze względu na dużą podaż kwartników, ich waga wahała się od 1,26 g – 2,25 g, a średnica wynosiła od 17 do 22 mm. W mennicy głogowskiej kwartniki bili wspomniany Henryk III (mennica głogowska występuje po raz pierwszy w dokumencie tego księcia z 1291 r.) oraz wdowa po nim, Mechtylda, a także Konrad I oleśnicki (1309-1366). Księżna Mechtylda początkowo sprawowała regencję w księstwie a po podziale w 1312 r. otrzymała Głogów jako zaopatrzenie wdowie. Zmarła w 1318 r. Z czasu jej panowania numizmatycy wyróżniają trzy przypisywane jej monety. Są one bardzo rzadkie, na aukcjach numizmatycznych osiągają wartość do ok. 7000 zł za sztukę Za czasów synów Henryka III w Księstwie Głogowskim funkcjonowały następujące mennice książęce: Głogów, Góra, Krosno, Kluczbork, Namysłów, Oleśnica, Syców, Szprotawa, Ścinawa, Trzebnica, Wołów, Wińsko, Żagań oraz Poznań, Wschowa, Kościan i Grodzisk w Wielkopolsce. Mennice książęce w Wielkopolsce biły kwartniki w latach 1309-1314. Ze względu na popularność tej monety w transakcjach handlowych na terenie Księstwa Głogowskiego i nierzadko poza nim, jej występowanie obserwuje się na dość dużym obszarze.
Literatura:
J. Chutkowski, Dzieje Głogowa t. I, Głogów 1991; F. Friedensburg, Die schlesischen Münzen des Mittelalters. Im Auftrage des Schlesischen Altertumsvereins, Breslau 1931;
M. Grochowska-Jasnos, J. Dymytryszyn, Zarys dziejów mennictwa głogowskiego od końca XII w. do końca XV w.,
„Głogowskie Zeszyty Naukowe” nr 6, Wrocław-Głogów 2009, T. Jurek, Dziedzic Królestwa Polskiego książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993;
E. Kopicki, Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, Polskie Towarzystwo Numizmatyczne, Warszawa 1995.
Dariusz Jarosz [EZG, z. 77, 2017 – Kwartniki głogowskie księżnej Mechtyldy (1309-1318) ]
