Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Odznaki pamiątkowe Jednostek Wojskowych Garnizonu Głogów
Odznaki pamiątkowe mają w Wojsku Polskim bogatą historię. Są one symbolem przynależności środowiskowej, wyrazem uznania za nienaganną służbę i pracę, znakiem łączącym żołnierzy i pracowników, będących aktualnie w służbie i pracy, a także tych , którzy już odeszli na emeryturę lub zmienili miejsce służby lub pracy. Celem nadania odznaki jest podniesienie i ukazanie rangi instytucji wojskowej. Odznaki są swego rodzaju herbem, godłem jednostki wojskowej. Ich wręczanie związane jest z określonym w regulaminie okresem nienagannej służby bądź zasługami dla oddziału. Graficzna forma odznaki wiąże się swoim kształtem, barwami, znakami graficznymi, napisami i datami z historią i tradycjami oddziału i formacji. Genezą i historią odznak, ich opisem, interpretacją, zajmuje się falerystyka, jedna z nauk pomocniczych historii.W okresie transformacji ustrojowej i przywracania pełnych tradycji orężnych w Wojsku Polskim po 1989 r., wraz nowymi rodowodami tradycji, nastąpił również powrót do ustanawiania odznak pamiątkowych. W pierwszym okresie stało się to domeną nowych instytucji Zebrań Oficerskich, Rad Środowiskowych Chorążych i Podoficerów Zawodowych. Następnie sfera ta była koordynowana przez Departament Wychowania Ministerstwa Obrony Narodowej, a obecnie odznaki wprowadzane są Decyzją Ministra Obrony Narodowej na podstawie opinii Komisji Historycznej ds. Symboliki Wojskowej i Tradycji Orężnej Ministerstwa Obrony Narodowej. W garnizonie głogowskim ustanowiono odznaki we wszystkich, istniejących po 1989 r., jednostkach wojskowych. Z racji zmian restrukturyzacyjnych w Wojsku Polskim niektóre z nich mają już znaczenie historyczne, a dla posiadaczy pamiątkowe i sentymentalne.
5 POMORSKA BRYGADA ARTYLERII ARMAT (1967-1995); 5 BRYGADA ARTYLERII ARMAT (1995-1998); 5 BRYGADA ARTYLERII (1998-2001); JW nr 5575
Odznaka posiada kształt krzyża równoramiennego, nawiązującego do Orderu Wojennego Krzyża Virtuti Militari lub Krzyża Orderu Odrodzenia Polski, zakończonego kulkami na końcach ramion. Krzyż pokryty jest zieloną emalią. W centrum krzyża znajduje się wieniec laurowy, na który nałożono dwie lufy armatnie. Na górnym ramieniu krzyża znajduje się tarcza z godłem państwowym, a na dolnym ramieniu inicjały brygady (5 PBAA, 5 BAA lub 5 BA, które zmieniały się w kolejnych partiach po zmianach nazwy brygady). Na ramionach poziomych data 1943, nawiązująca do rodowodu 5 pułku artylerii ciężkiej, później przeformowanego w 5 Brygadę Artylerii Ciężkiej. Wymiary odznaki: 45 x 45 mm. Projekt: Zespół – ppłk Henryk Stan, kpt Zbigniew Mazurek i Eryka Stolarska. Pierwsze odznaki honorowe wręczył dowódca brygady płk dypl. Andrzej Marciniak 27.02.1991 r. na zebraniu oficerskim, a następne na spotkaniach środowiskowych z chorążymi i podoficerami zawodowymi. Odznaka Honorowa 5 PBAA z legitymacją nr „01” (odznaki nie były numerowane) dedykowana została żołnierzom 5 PBAC, poległym na froncie w latach 1943 – 1945 i uroczyście złożona w Sali Tradycji. Odznaka Honorowa 5 PBAA była jedną z pierwszych ustanowionych w Śląskim Okręgu Wojskowym i w Wojsku Polskim. Wykonawcy odznak: Mennica Państwowa, Warszawa; Pracownia PiK (Piotr Podkowiński i Tomasz Kowalewski), Warszawa; Pracownia Metaloplastyka Wyrób Odznak i Medali Elżbieta Graczyk, Poznań; Pracownia Metaloplastyka Zdzisław Adam Kowalski (Tatiana Mądro), Lublin. Podstawa ustanowienia i regulaminu nadania: Uchwała Zebrania Oficerskiego, Rady Chorążych i Rady Podoficerów Zawodowych 5 Pomorskiej Brygady Artylerii Armat.
6 GŁOGOWSKI PUŁK DROGOWO-MOSTOWY (1995-2001); JW nr 1527
Odznaka ma kształt koła zębatego, pokrytego emalią czerwono-czarną (barwy wojsk inżynieryjnych) oraz biało-czerwoną na zębach koła. Na środku odznaki umieszczono orła w koronie, trzymającego w szponach minę przeciwpancerną z cyfrą 6. Poniżej konstrukcja mostu na podporach, a w dolnej części tarcza herbowa z literą G (Głogów). Wykonano trzy wersje odznaki: srebrna z emalią, srebrna i brązowa bez emalii. Wymiary odznaki: 37 mm, nakrętki: 16, 19, 16 mm. Projekt: ppłk Zbigniew Wójt. Wykonanie: Pracownia Metaloplastyka Wyrób Odznak i Medali Elżbieta Graczyk, Poznań. Pierwsze odznaki wręczył 29.09.1995 r. w dniu święta jednostki dowódca 6 pułku drogowo-mostowego ppłk Ryszard Gruszka. Podstawa ustanowienia i regulaminu nadania: Uchwała Zebrania Oficerskiego, Rady Chorążych i Rady Podoficerów Zawodowych 6 pułku drogowo mostowego.
6 OŚRODEK PRZECHOWYWANIA SPRZĘTU (2002-2011); JW. nr 3284
Odznakę stanowi krzyż równoramienny, wypełniony lakierem w barwach wojsk inżynieryjnych (czerwono-czarnych). Na środku krzyża umieszczono symetrycznie koło zębate, a na nim cyfrę 6 (6 OPS) w kolorze białym. Poniżej umieszczono konstrukcję mostu na podporach. Obramowanie krzyża, koła zębatego i konstrukcji mostu są w barwach srebrzystych. Projekt: ppłk Marek Baraniak, mjr Piotr Urbaniec, kpt Jarosław Żeglarski. Wymiary odznaki: 44 x 44 mm, koła zębatego: 32 mm , nakrętki: 16 mm. Wykonanie: ARTMEDAL Częstochowa (Ryszard Welgryn). Pierwsze odznaki wręczył 30.09.2009 r., w dniu święta jednostki, komendant 6 OPS ppłk dypl. Marek Baraniak. Podstawa ustanowienia i regulaminu nadania: Decyzja 196/ MON; Dz. Urz. MON z dn. 17.06.2009 r.
4 GŁOGOWSKI BATALION RATOWNICTWA INŻYNIERYJNEGO (2001-2011); JW nr 3444
Odznakę stanowi tarcza, lakierowana w barwach wojsk inżynieryjnych i otoczona srebrzystą ramką. Na tarczy nałożono srebrzystą kotwicę i koło ratunkowe w barwach biało-czerwonych, z napisem w kolorze niebieskim „BATALION RATOWNICTWA INŻYNIERYJNEGO”. W centrum wpisano białą cyfrę „4”, oznaczającą numer batalionu. Projekt: ppłk Marek Baraniak, kpt. Piotr Chróstowski, kpt. Robert Boguszewski. Wymiary odznaki: 35 x 45 mm, koła ratunkowego z kotwicą: 26 x 36 mm, nakrętki: 20 mm. Wykonanie: ARTMEDAL, Częstochowa (Ryszard Welgryn). Pierwsze odznaki wręczył 17.06.2005 r. dowódca 4 binż. ppłk dypl. Marek Baraniak - w czasie uroczystości wręczenia sztandaru. Podstawa ustanowienia i nadania: Decyzja nr 322/MON; Dz. Urz. MON z dn. 30.11.2002 r.
4 BATALION INZYNIERYJNY (od 2011 r.); JW. nr 3444
Odznaka wykonana jest z metalu w kształcie krzyża równoramiennego. Ramiona krzyża: dolne i górne są barwy czarnej, a prawe i lewe – barwy czerwonej. W centralnej części odznaki znajduje się koło ratunkowe (atrybut wojsk inżynieryjnych) w barwach pomarańczowo-białych. Wewnątrz koła umieszczono okrąg, podzielony na dwie części – górną czerwoną i dolną czarną. Na tle okręgu umieszczono srebrną sylwetkę sapera. Pod kołem ratunkowym znajdują się dwie skrzyżowane srebrne kotwice, które nachodzą na dolne i boczne ramiona krzyża, na które nałożono element (tarcza z literą „G”) herbu miasta Głogowa, jako miejsce stacjonowania batalionu. Kontury wszystkich elementów odznaki są srebrne. Na górnym ramieniu krzyża znajduje się srebrna cyfra „4”, symbolizująca numer jednostki. Projekt: ppłk Adam Kliszka, Stefan Górawski i Eryka Stolarska. Wymiary odznaki: 40 x 40 mm, koła z dwiema kotwicami: 29 x 25 mm, tarczy z literą ”G”: 15 x 13 mm, nakrętki: 19 mm. Wykonanie: Pracownia Metaloplastyka Wyrób Odznak i Medali Elżbieta Graczyk, Poznań. Pierwsze odznaki wręczył 28.09.2012 r. w dniu święta jednostki dowódca 4 binż. ppłk Adam Kliszka. Podstawa ustanowienia i nadania: Decyzja nr 263/MON – Dz. Urz. MON z dnia 3 IX 2012 r..
WOJSKOWA KOMENDA UZUPEŁNIEŃ w Głogowie (od 1945 r.)
Wykonana z metalu odznaka jest dwuwarstwowa, stworzona na planie kwadratu, w którym umieszczony został krzyż rycerski. Ramiona krzyża są w barwach brunatno-chabrowych, nawiązujących do barw administracji wojskowej z okresu II RP. Na poziomych i górnym ramieniu krzyża widnieją litery: „W”, „K”, „U”, na dolnym ramieniu rok „1945”. Napis „WKU” jest skrótem nazwy Wojskowej Komendy Uzupełnień. Rok „1945” jest datą rozpoczęcia działalności administracji wojskowej w Głogowie. W centrum odznaki umieszczono herb miasta Głogowa, podkreślający związek WKU z regionem. Pomiędzy ramionami krzyża znajduje się wieniec z wawrzynu – symbol chwały, sławy i triumfu, występujący również w oznace korpusu administracji wojskowej. Wieniec wawrzynu i obramowanie krzyża rycerskiego są w barwach srebrzystych, a litery i data złote.
Projekt: ppłk Piotr Mielniczuk, kpt Jarosław Żeglarski.
Wymiary odznaki: 50 x 50 mm, średnica wieńca wawrzynu: 44 mm, nakładki z herbem Głogowa: 22 x 24 mm, nakrętki: 17 mm.
Wykonanie: Pracownia Biżuterii Artystycznej Marek Wilczyński, Poznań.
Pierwsze odznaki wręczył Wojskowy Komendant Uzupełnień ppłk dypl. Piotr Mielniczuk w czasie obchodów Święta Terenowych Organów Administracji Wojskowej Woj. Dolnośląskiego w dniu 24.10.2014 r., które odbyły się w Głogowie.
Podstawa ustanowienia i nadania: Decyzja nr 319/MON; Dz. Urz. MON z dn. 9.10.2012 r.
Źródła:
Dzienniki Urzędowe Ministra Obrony Narodowej z lat 2002, 2009, 2012; Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 maja 2009 r. w sprawie określenia innych znaków używanych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Relacje:
ppłk w st. spocz. Zbigniew Mazurek, płk w st. spocz. Zbigniew Wójt, płk Marek Baraniak,
kpt rez. Piotr Chróstowski, ppłk rez. Adam kliszka, ppłk Piotr Mielniczuk, mjr Jarosław Żeglarski;
Literatura:
Katalog kolekcji odznak wojskowych ppłk w st. spocz. M. Donaja; Z. Sawicki, J. Strynowicz, Wojsko Polskie. Ordery i odznaczenia. Odznaki pamiątkowe – oznaki rozpoznawcze, Warszawa 2017.
Marek Donaj [EZG 80, 2020 – Odznaki pamiątkowe Jednostek Wojskowych Garnizonu Głogów]
