Towarzystwo Ziemi Głogowskiej

            Na północnych peryferiach Głogowa, bezpośrednio przy linii kolejowej do Leszna Wlkp.,na wale przeciwpowodziowym, za Starą Odrą znajduje się niewielka grupa obiektów fortyfikacyjnych. Składa się ona z czterech budowli, z których pierwsza została wybudowana ok. l858 r., w czasach gdy rozpoczęto budowę połączenia kolejowego z Lesznem. Jest to ceglany tradytor artyleryjski, który w owym czasie został nazwany "Blockhaus Schanze", z racji obsypania od strony północnej niewielkim wałem. Posiada on dwie kondygnacje. Kondygnacja dolna (nieco pod powierzchnią ziemi), z pięcioma antyrykoszetowymi otworami strzelniczymi była pomieszczeniem bojowym dla artylerii. Dlatego też grubość ścian wynosi ok. l,2 m. Natomiast kondygnacja górna (grubość ścian ok 0,5 m) służyła głównie za pomieszczenie koszarowe i była wyposażona m.in. w otwory strzelnicze dla broni palnej. Kształt obiektu, w przekroju poziomym, jest zbliżony do trapezu. Przy obiekcie znajduje się studnia głębinowa. Tradytor został wybudowany równolegle z innymi fortyfikacjami położonymi na tym terenie. W latach l857 - l860 Prusacy wybudowali fort artyleryjski "Lunette am Schloss See"(położony ok.500 m na zachód od tradytora) i znajdującą się na Ostrowie Tumskim wieżę artyleryjską "Turm Reduit". "Blockhaus Schanze"miało zabezpieczać przed napadem most kolejowy na Starej Odrze, a także wspierać ogniem artyleryjskim podczas walki "Lunette am Schloss See"oraz wcześniej wybudowany fort "Brückenkopf" (zniszczony w l945 r.).

            W l9l4 r.,wg wcześniej przygotowanych instrukcji budowlanych (z l907 r.) przystąpiono do modernizacji "Blockhaus Schanze" poprzez zlikwidowanie wału ziemnego, a postawienie trzech schronów biernych dla piechoty. Budowle te posiadają konstrukcję mieszaną tzn. ceglano - betonową, w której stropodach jest wykonany z betonu.

            Za tradytorem znajduje się największa budowla z tego okresu, którą jest schron dla plutonu piechoty (ok. l0 m. długości). Grubość stropodachu dochodzi do 2,l m. Został on wzmocniony dwuteownikami, które stanowią warstwę ochronną przed odpryskami, powstającymi podczas ostrzału nieprzyjaciela. Ściana wejściowa została wyposażona w jeden duży otwór doświetlający, który zamykano grubymi, przesuwanymi płytami stalowymi.

            Nieco mniejsze są schrony dla drużyn piechoty. Długość ścian zewnętrznych wynosi ok. 6,4 m. Są one rozmieszczone po przeciwnych stronach "Blockhaus Schanze". Obiekty te są bliźniacze - różnią się jedynie usytuowaniem wejść. Przekrój pionowy głównego pomieszczenia jest zbliżony kształtem do ściętego koła. Wewnętrzne ściany są wyłożone cienką warstwą cynkowej blachy falistej, która stanowiła warstwę przeciwodpryskową. Ściany wejściowe posiadają po dwa otwory doświetlające, które są skierowane na miasto.

            W latach trzydziestych wymieniono kable elektryczne i telefoniczne. W l944 r. "Blockhaus Schanze" zostało nieco zmodernizowane. Wykonano wówczas okopy, zasieki i pola minowe naokoło grupy. Jednakże w czasie walk o miasto, w l945 r., tradytor wraz ze schronami nie został w pełni wykorzystany do obrony, dzięki czemu nie został zniszczony.

            "Blockhaus Schanze" stanowi jeden z nielicznych, zachowanych w nienaruszonym stanie, przy- kładów pruskich fortyfikacji Głogowa.

Krzysztof Motyl

            Literatura: J.Bigos, Ł.Jabłoński, Twierdza Głogów R-20. Gazetka zrzeszonych i niezrzeszonych bunkrowców nr 5/l992

GALERIA ZDJĘĆ WSPÓŁCZESNYCH

 1856 r.

Tradytor przed 1945r.

tradytor

linia kolejowa Głogów - Leszno