Towarzystwo Ziemi Głogowskiej

Lűnette am Schloss See to niemiecka nazwa niewielkiego dzieła fortyfikacyjnego mającego narys trójkątny. Termin "luneta" jest historycznym określeniem oznaczającym niewielkie, wysunięte dzieło obronne (fort) o narysie bastionu lub trójkąta ze stanowiskami artyleryjskimi. Jest to jednowałowy fort artyleryjski, który otrzymał w/w nazwę z racji usytuowania przy tzw. Jeziorach Zamkowych (w ich rejonie istniał gród plemienia Dziadoszan). Fort został wybudowany przez głogowskie jednostki saperów fortecznych przy współudziale prywatnych firm budowlanych w latach 1857 - 60, a więc w okresie tworzenia linii kolejowej Głogów - Leszno oraz budowy kilku nowych budowli fortecznych np. wieży artyleryjskiej ("Thurm Reduit"), oszańcowanych tradytorów kolejowych ("Blockhaus Schanze") itp. Budowlę usytuowano na północnym przedpolu miasta, ok. 400 m na północny zachód od mostu kolejowego i ok. 100 m na północ od wału przeciwpowodziowego. Zadaniem fortu była ochrona północno - zachodniej części przedpola. Miał on być wysuniętym stanowiskiem artyleryjskim twierdzy głogowskiej i miał wspierać ogniem i bronić podejścia do wcześniej powstałego fortu "Brűckenkopf". Fort jest generalnie dziełem ziemnym o niewielkiej ilości elementów murowanych, betonowych i żelbetowych. Powstały w połowie XIX w. był otoczony głęboka fosą z wodą. Wejścia do fortu broniła stalowa brama (posiadająca kratę forteczną), która była osłonięta przez wysunięte stanowiska strzeleckie. Stanowiska te tworzą tzw. "kocie uszy". Przy bramie usytuowano osadnik ścieków, który systemem rurowym połączono z mokrą fosą. Południową elewację tworzy prosty odcinek ceglanego muru z licznymi otworami strzelniczymi (tzw. "Mur Carnota"). Wysoki wał ziemny posiadał stanowiska artyleryjskie z oddzielającymi je poprzecznicami (tj. ziemnymi wałami), trzy (lub cztery) ceglane schrony - prochownie oraz ławę strzelecką przeznaczoną dla broni strzeleckiej długiej. Wewnątrz znajdował się dziedziniec (zwany placem zbiórek) oraz centralnie umieszczony ceglany schron piechoty (zwany blokiem koszarowym) mającym kolebkowe sklepienie. Pod koniec XIX w. obiekt zmodernizowano. Na dwuspadowe, ceglane stropodachy prochowni i bloku, wylano dodatkowe betonowe "czapy", co miało poprawić ich odporność na ostrzał artyleryjski. W 1914 r. "luneta" została ponownie zmodernizowana. Wykonano dodatkowy betonowy schron piechoty, który usytuowano w północnej części fortu, pomiędzy dodatkowym blokiem koszarowym a wałem artyleryjskim. Obiekt ten składa się ze śluzy wejściowej oraz kilku połączonych pomieszczeń. Sklepienia są wykonane z ocynkowanej blach falistej. Przy barakach tj. blokach fortu umieszczono baterie artyleryjskie składające się z armat kal. 90 mm. Ponadto wykonano łączność telefoniczną (z punktem obserwacyjnym umieszczonym w kolegiacie). I przeprowadzono główny kabel energetyczny. 
W okresie przygotowań miasta do obrony w 1944 r. dzieło zostało włączone do zewnętrznego pasa obrony. Przed fosą mokrą i na przedpolu wykonano szereg okopów i rowów łącznikowych. W bezpośrednim sąsiedztwie fortu wykonano kilka stanowisk ziemnych dla armat przeciwpancernych. Przypuszczalnie walki o fort w 1945 r. nie trwały zbyt długo i w połowie lutego załoga została wycofana na Ostrów Tumski. W trakcie walk o miasto "luneta" nie została zniszczona. Po wojnie została zaadoptowana na magazyn amunicji 5 Brygady Artylerii Armat. W listopadzie 1997r. jednostka wojskowa opuściła fort.
Krzysztof Motyl

GALERIA ZDJĘĆ WSPÓŁCZESNYCH

1856r.