Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Förster Johann Kaspar
Malarz i dekorator kościelny, ojciec wrocławskiego biskupa Heinricha Förstera. J.K. Förster urodził się w 1772 r. w Ząbkowicach Śląskich, w katolickiej, mieszczańskiej rodzinie. Odbył trwającą ponad 3 lata (od sierpnia 1791 do listopada 1794) podróż artystyczną, czy raczej wędrówkę czeladniczą, której trasa wiodła przez ziemie państwa habsburskiego (Morawy, Czechy, Austrię, Słowenię i fragment dzisiejszych północnych Włochy) oraz Bawarię i sam Śląsk. Odwiedził między innymi: Ołomuniec, Brno, Wiedeń, Graz, Klagenfurt, Triest, Ljubljanę, Salzburg, Monachium, Augsburg, Ingolstadt, Regensburg, Pilzno, Pragę i Wrocław. W kilku ośrodkach zatrzymał się na dłuższy czas, podejmując pracę u tamtejszych mistrzów. W swoim dzienniku odnotował pracę u niejakiego „pana Riegera” w Grazu; u inżyniera i rysownika-weducisty Augusta Franza Heinricha von Naumanna (1749-1795) w Salzburgu; u niejakiego „pana Franza Reina”, malarza nadwornego księcia Karla Anselma von Thurn und Taxis w Regensburgu; następnie u dwóch mistrzów w Pradze: „pana malarza Martinolego” i „pana Wenzislaua Obmäuera, dekoratora i malarza”; oraz u dwóch wrocławskich twórców: niejakiego „pana Hanna” i malarza Adalberta Longina Hoeckera (1761-1841). W 1894 r., po zakończeniu praktyki we Wrocławiu, J.K. Förster osiedlił się w Głogowie. W 1795 r. ożenił się z Marianną Rittler, ur. w 1768 r. w Głogowie. Försterowie doczekali się pięciorga dzieci, z których troje dożyło lat dorosłych: Carl Heinrich Ernst (1799-1881, biskup), Caroline Marie Wilhelmine (1802-1829) oraz Eduard Johann Joseph (1808-1866, nauczyciel rysunku i kaligrafii w gimnazjum w Kłodzku). Pobyt Försterów w mieście został przerwany w 1806 r., kiedy to w obliczu zbliżającego się oblężenia Głogowa przez wojska francuskie przenieśli się oni do pobliskiego Kłobuczyna, skąd powrócili dopiero w 1814 roku. J.K. Förster czynny był przede wszystkim jako malarz-dekorator, który zajmował się odnawianiem (malowaniem) wyposażenia kościelnego, głównie w katolickich, a czasem także w ewangelickich kościołach. Wiadomo, iż pracował: w kościele katolickim w Jaczowie (1798 r.), w kościele katolickim w Górze (1800-1801 r., 1815 r. i 1835 r.), w kościele katolickim w Osetnie koło Góry (1802 r.), w kościele ewangelickim w Wołowie (1803 r.), w kościele w miejscowości Gutersdorf (1804 r.), w kościele parafialnym (katolickim) w Głogowie (1804 r.), w kościele Franciszkanów w Głogowie (1805 r.), w kościele katolickim w Zamysłowie koło Wschowy (1806 i 1807 r.), w kościele parafialnym (katolickim) we Wschowie (1816 r.), w kościele ewangelickim w Starym Strączu koło Sławy (1817 r.), w kościele katolickim w Wilkowie koło Głogowa (1818 r.), w kościele parafialnym (katolickim) w Zielonej Górze (1819 r. i 1823 r.), w „dużym kościele ewangelickim” w Zielonej Górze (1822 r.), w kościele ewangelickim w Szlichtyngowej (1823 r.), w kościele katolickim w Kolsku koło Nowej Soli (1823 r.), w kościele ewangelickim w Szprotawie (1825 r.), w kościele katolickim w Szprotawie (1826 r.), w kościele ewangelickim w Nowym Miasteczku (1834 r.) oraz w kaplicy św. Anny przy kościele parafialnym (katolickim) w Polkowicach (1835 r.). Odnowił też dekorację malarską w kaplicy Góry Oliwnej w Grodowcu. Śladów rzemieślniczych i restauratorskich prac Förstera w wymienionych kościołach oczywiście trudno obecnie szukać. Okazjonalnie J.K. Förster realizował także zamówienia na obrazy. Wiadomo, że namalował stacje drogi krzyżowej dla kościołów w Wilkowie (1801 lub 1802 r.) i Kłobuczynie (w okresie, gdy mieszkał w tej miejscowości) oraz dla kaplicy na Górze św. Anny koło Głogowa (1810 r.). Żadna z tych dróg krzyżowych jednak się nie zachowała. Do listy obrazów Förstera znanych ze wzmianek można też dodać dwa dzieła ujęte przez jego syna Heinricha w założonym w 1840 roku inwentarzu jego własności: kopię obrazu Bernarda Krausego „Narodzenie Chrystusa” oraz przedstawienie „Kobieta morawska”. J.K. Förster pod koniec życia zaprzestał działalności zawodowej i przeprowadził się do Wrocławia, gdzie zamieszkał ze swoim synem Heinrichem, od 1837 r. kanonikiem i kaznodzieją katedralnym. Zmarł w 1850 r.
Źródła:
Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu, Zespół: Akta biskupa Förstera, sygn. I A 22 c 1 (Persönliche Akten, 1), odpis notatnika Johanna Kaspara Förstera; drzewo genealogiczne biskupa Förstera opracowane przez Alfreda Spitzera;
Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu, Zespół: Akta biskupa Förstera, sygn. I A 22 c 11 (Inventarium meines Eigenthums – angelegt im Jahre 1840).
Literatura:
H. Hoffmann, Fürstbischof Heinrich Förster (1853-1881), „Archiv für schlesische Kirchengeschichte”, 12, 1954, s. 257-262;
H. Hoffmann, Glogauer Bischöfe, Breslau 1927;
J. Lubos-Kozieł, Wiarą tchnące obrazy. Studia z dziejów malarstwa religijnego na Śląsku w XIX wieku (Acta Universitatis Wratislaviensis, 2662, Historia Sztuki XVIII), Wrocław 2004;
Ks. W. Pietsch, A. Bok, M. R. Górniak, Sanktuarium Maryjne w Grodowcu, Grębocice 2009.
Joanna Lubos-Kozieł, 2009
