Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Felbiger Johann Ignaz
Opat klasztoru augustianów w Żaganiu, wybitny pedagog i reformator oświaty w Prusach i Austrii.
Johann I. Felbiger urodził się w Głogowie 6 I 1724 jako syn miejscowego poczmistrza. Po ukończeniu szkół głogowskich studiował w prowadzonej przez jezuitów we Wrocławiu uczelni teologicznej – Leopoldinum. Po jej ukończeniu w 1746 r. wstąpił do zakonu augustianów w Żaganiu i w 1758 r. został opatem tego klasztoru. Wykazywał duże zdolności pedagogiczne. Nawiązał kontakt ze znanym berlińskim pedagogiem Johannem J. Heckerem i posyłał do prowadzonego przez niego seminarium nauczycielskiego młodych nauczycieli ze szkół klasztornych. Wprowadzał również do tych szkół reformy, polegające na podzieleniu ich na klasy i organizowaniu nauki zbiorowej. Starał się również ograniczać pamięciowe opanowywanie materiału na rzecz metody rozumowej i stopniowania trudności. Był zwolennikiem zaniechania kar cielesnych. Rozpoczął wydawanie podręczników szkolnych, w tym również w języku polskim (dolnośląska wieś była jeszcze w znacznej mierze etnicznie polska). J.I. Felbiger nie ograniczał się do reformowania podległych mu szkół katolickich. W 1764 r. opracował on instrukcję dla szkół wiejskich i proboszczów, a następnie generalny regulamin szkolny dla szkół katolickich (Generalreglement f. die Römisch-Katholischen in Städten u. Dörfern des souveränen Hzgt. Schlesien u. der Gfsch. Glatz, 1765), które zostały zatwierdzone przez Fryderyka II i obowiązywały na całym Śląsku pruskim. Powierzono mu nadzór nad wszystkimi szkołami archidiakonatu głogowskiego, a później Śląska. Był inicjatorem opodatkowania proboszczów na rzecz szkolnictwa, systematycznego kształcenia nauczycieli i rozkładania kosztów prowadzenia szkoły na wszystkich mieszkańców gminy.
W 1774 r. Felbiger na zaproszenie cesarzowej Marii Teresy przeniósł się do Wiednia, gdzie został powołany na urząd generalnego dyrektora szkolnictwa austriackiego. Spowodował wydanie nowej ustawy szkolnej. Zwolniony przez cesarza Jozefa II w 1781 r., ostatnie lata życia spędził na probostwie w Bratysławie, gdzie zmarł 17 V 1788.
Literatura: J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Landes, Glogau 1913, s. 405-408.
Janusz Chutkowski [EZG z. 6, 1993 - Felbiger Johann Ignaz]
