Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Gimnazjum ewangelickie (obecnie Gimnazjum nr 1) - gmach
Głogowska gmina ewangelicka posiadała od 2. połowy XVIII w. gimnazjum w obrębie murów miejskich. Budynek, ulokowany na niewielkiej działce, rozbudowywano, co jednak w niewielkim stopniu rozwiązało problemy (m.in. złe warunki zdrowotne, brak terenów rekreacyjnych) rozrastającej się instytucji. Postulaty budowy nowej, obszernej siedziby szkoły zrealizowano dopiero w pierwszej dekadzie XX w., po zniesieniu twierdzy. Pod inwestycję przeznaczono obszerną działkę w płd.-zach. odcinku dawnych umocnień, na terenie powstającej od 1907 r. nowoczesnej dzielnicy (obecnie róg ulic Jedności Robotniczej i Sikorskiego).
Wstępną koncepcję obiektu opracowano w berlińskim Ministerstwie Robót Publicznych. Projekty architektoniczne przygotował Emil Friede, szef zielonogórskiego Hochbauamtu. Budowę rozpoczęto w 1908 r. i ukończono jesienią 1910 r. Kierownictwo budowy i nadzór spoczywały w rękach architektów z zielonogórskiego urzędu (Schräder i Fischer) oraz urzędu rejencji w Legnicy (inspektorzy Kersten i Mettke).
Rozległy kompleks, nawiązujący do barokowych, reprezentacyjnych założeń pałacowych, posadowiono na planie litery L, tworząc dwie stosunkowo długie pierzeje w narożniku nowo powstałych ulic. Budowla składa się z dwu trójkondygnacyjnych skrzydeł mieszczących sale do ćwiczeń, lekcyjne i pomieszczenia administracyjne, masywnego gmachu w narożniku (hol głównego wejścia w parterze i aula na piętrze) oraz prostokątnego domu dyrektora. Całość przykryta została dwukondygnacyjnymi dachami mansardowymi, a gmach narożny zamknięty czterospadowym, masywnym, wysokim dachem mansardowym zwieńczonym sygnaturką. Połączone funkcjonalnie części zostały wyraźnie zindywidualizowane w układzie kompleksu. Zróżnicowane kształty i wysokości poszczególnych elementów, zderzenie dominującego masywnością i wysokością narożnika oraz domu mieszkalnego z horyzontalnymi układami skrzydeł, zdecydowane akcentowanie ryzalitów, odsunięcie krótszego skrzydła w głąb działki (dające dodatkowe efekty przestrzenne), zróżnicowana artykulacja i dekoracja fasad lizenami, pilastrami, płycinami, gzymsami, wolutami, balkonem i płaskorzeźbą w tympanonach nadają budowli pałacowy, reprezentacyjny wygląd. Betonowy cokół kompleksu od strony ulic obłożony został rustykalnie łamanym czerwonym granitem, elewacje natryskiwanym srebrzystoszarym tynkiem Terranova. Gzymsy, portal głównego wejścia i detale wykonane zostały z piaskowca. W konstrukcji i wyposażeniu zastosowano najnowocześniejsze wówczas rozwiązania, m.in. żelbetonowe ławy fundamentowe i stropy piwnic, korkowe izolacje przeciwwilgociowe oraz indywidualne rozwiązania układów dźwigarów i więźb dachowych proj. Otto Hetera z Weimaru. Budynki wyposażono w centralne ogrzewanie (dom dyrektora w piece kaflowe) oraz instalacje wodociągowe, elektryczne i gazowe.
Z równą starannością wykonano wnętrza, zgodnie z wymogami Gesamtkunstwerku , zaprojektowane jako całość wraz elementami wyposażenia: dekoracyjnymi posadzkami, balustradami schodów, kratami. Szczególnie reprezentacyjny wystrój posiadały: hol głównego wejścia, przykryty klasztornym sklepieniem na granitowych kolumnach, ze studnią-kranem w piaskowcowej, dekoracyjnej oprawie wykładanej złotą mozaiką oraz aula z polichromiami autorstwa Ernsta Jordana, popularnego niemieckiego malarza-akademika, profesora hanowerskiej Technische Hochschule i dekoratora wielu gmachów publicznych na terenie Niemiec. a dziedzińcu umieszczono dekoracyjną studnię, otoczoną kolumnami i przykrytą kopułą, projektu głogowskiego architekta miejskiego Wilhelma Wagnera. Koszt budowy kompleksu szkolnego wyniósł 352 tys. marek.
Literatura:
Muth, Geschichte des Königlichen Evangelischen Gymnasiums zu Glogau: 1708-1908. Festschrift zur zweihundertjährigen Jubelfeier am 1. November 1908, Glogau 1908;
O. Sarrazin, F. Schultze, Der Neubau des Königlichen evangelischen Gymnasiums in Glogau, „Zentralblatt der Bauverwaltung”, nr 69 (24. 08. 1912).
Janusz Opaska [EZG z. 66/67, 2007 - Gimnazjum ewangelickie (obecnie Gimnazjum nr 1) - gmach]
