Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej

Henryk III (I) głogowski

Książę głogowski (1273/1274-1309) i książę wielkopolski (1306-1309), pretendent do korony polskiej.

Henryk III (I) głogowski (także z przydomkiem Głogowczyk) był przypuszczalnie najstarszym synem Konrada I. Urodził się w latach 50. XIII wieku. Początkowo wspólnie z Przemysławem II wielkopolskim rozpoczął wojnę interwencyjną przeciwko swojemu stryjowi Bolesławowi Rogatce o uwolnienie księcia wrocławskiego Henryka Probusa. Zostali jednak pobici pod Stolcem (1277 r.) przez syna Rogatki, Henryka Grubego. Probus, uwolniony na skutek interwencji króla Czech Przemysława Ottokara II, zaprosił w 1281 r. Henryka III, Henryka Grubego i Przemysława II na naradę, po czym uwięził ich, zmuszając za cenę uwolnienia do zawarcia sojuszu politycznego i wojskowego. W jego wyniku mogło dojść do zjednoczenia Polski. Henryk Probus umierając podzielił bowiem swoje księstwo pomiędzy Henryka III i Przemysława. Przemysław koronował się wprawdzie w Poznaniu, ale wkrótce potem, nie pozostawiwszy potomstwa, zmarł, a jego posiadłości miał dziedziczyć Henryk głogowski.

Do zjednoczenia kraju wówczas nie doszło na skutek sprzeciwu mieszczan wrocławskich, którzy przywołali Henryka Grubego, rycerzy oraz duchowieństwa wielkopolskiego, a nadto szybkiej interwencji Władysława Łokietka. Wprawdzie Henryk III pobił i uwięził w lochach głogowskiego zamku Henryka Grubego, ale nie zdołał opanować Wrocławia i Krakowa. Zdążył jeszcze przyłączyć, odziedziczone po zmarłym bracie, księstwo żagańskie, a w 1306 r. zdobyć Poznań. Dalszym zamiarom przeszkodziła śmierć w dniu 9 XII 1309. Pochowany został w kościele cystersów w Lubiążu. Henryk III był największym księciem głogowskim i słusznie używał tytułu „Dziedzica Królestwa Polskiego”. Potrafił zakreślać sobie dalekosiężne cele polityczne i umiejętnie je realizować. Jego żoną była Mechtylda brunszwicka, córka Albrechta. Pozostawił po sobie 9 dzieci.

Literatura: J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913; J. Chutkowski, Dzieje Głogowa, t. I, Legnica 1991; Historia Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400, Praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Kutrzeby, t. I, Kraków 1933; T. Jurek, Henryk Probus i Henryk Głogowski. Stosunki wzajemne w latach 1273-1290 [w:] „Sobótka”, nr 4, 1987, s. 555-570; T. Jurek, Księstwo głogowskie pod rządami synów Konrada I (1237-1290) [w:] „Sobótka”, nr 3, 1987, s. 395-410; B. Zientara, Henryk III Głogowski [w:] Poczet królów i książąt polskich, Warszawa 1978.

Janusz Chutkowski [EZG z. 2, 1993 - Henryk III głogowski]