Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Jadwiga żagańska
Księżniczka żagańsko-głogowska, królowa Polski (1365?- 1370).
Jadwiga, córka Henryka V Żelaznego księcia żagańsko-głogowskiego, urodziła się w okresie pomiędzy 1340 a 1350 rokiem. Dzięki staraniom swojego ojca poślubiła króla Polski Kazimierza Wielkiego, przypuszczalnie w 1365 r. Ponieważ dwa poprzednie małżeństwa króla nie były prawnie rozwiązane ślub musiał odbyć się w tajemnicy. Udzielił go biskup poznański Jan Doliwa we Wschowie. Po ślubie i koronacji Jadwiga zamieszkała na Wawelu w Krakowie. Istniejące źródła nie wskazują na to, aby próbowała wpływać na politykę monarchii.
Niepewna sytuacja prawna Jadwigi była przez szereg lat źródłem nieustannych kłopotów dworu krakowskiego. Dopiero w 1367 r. usilne starania Kazimierza Wielkiego doprowadziły do unieważnienia jego poprzedniego małżeństwa i dyspensy papieża Urbana na związek z Jadwigą.
Małżeństwo to pomimo znacznej różnicy wieku i nie ziszczenia się nadziei króla na urodzenie syna wydaje się dość udane. Kazimierz Wielki doczekał się z Jadwigą trzech córek: Anny, Kunegundy i Jadwigi. Ich sytuacja również nie była łatwa. Pomimo istnienia dyspensy papieskiej z powodów politycznych kwestionowano ich legalne pochodzenie i pozbawiono je uprawnień monarszych. Najstarsza Anna, urodzona w 1366 r., w wieku 14 lat wyszła za mąż za Wilhelma hrabiego Cilly. Mając lat 28, po śmierci Wilhelma poślubiła Ulryka księcia Teck (jej córka z pierwszego małżeństwa – Anna - została później drugą żoną Władysława Jagiełły). Druga córka Jadwigi Kunegunda zmarła w dzieciństwie, a o trzeciej - Jadwidze - urodzonej w 1368 r., nic pewnego nie wiadomo. Prawdopodobnie w wieku 14 lat wyszła za mąż za jakiegoś możnowładcę południowosłowiańskiego lub wołoskiego.
Jadwiga przeżyła króla Kazimierza. Na mocy testamentu otrzymała ze skarbca część królewskiej zastawy i wiano w kwocie 1000 grzywien. Potem wróciła do księstwa głogowskiego, by w kilka lat później wyjść za mąż za Ruprechta księcia legnickiego. Miała z nim pięcioro dzieci. Zmarła 27 III 1390 i pochowana została w kolegiacie legnickiej.
Literatura: J. Jasiński, Rodowód Piastów Śląskich, t. II, Wrocław 1975, s. 123-124; A. Klubówna, Ostatni z wielkich Piastów, Warszawa 1982; J. Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Warszawa 1982; Z. Kozłowska-Budkowa, Z ostatnich lat Kazimierza Wielkiego [w:] „Małopolskie Studia Historyczne”, nr 6, 1964; E. Rudzki, Jadwiga Żagańska – trzecia żona Kazimierza Wielkiego [w:] Królowe Polski, t. I, Warszawa 1965, s. 38-46.
Sylwia Malcher [EZG z. 7, 1993 - Jadwiga żagańska]
