Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Kaplica pw. św. Anny na Ostrowie Tumskim
Na Ostrowie Tumskim, w cieniu kolegiaty NMP, po jej zachodniej stronie, kilkanaście metrów od wieży, stała kaplica św. Anny. Wybudowano ją w 1435 r., jako oratorium przykolegiackiego cmentarza. Pierwsze wzmianki o jej istnieniu pochodzą z 1441 r. Poważnego uszkodzenia doznała podczas zdobywania miasta przez Węgrów (12 VI 1488), kiedy to uległa spaleniu, jednak w osiem lat później została odbudowana. Od czasu wojny siedmioletniej i w jej trakcie służyła jako magazyn wojskowy. W czerwcu 1872 r. biskup Henryk Förster na swój koszt nakazał adaptować ją na cele szkoły kolegiackiej. Z początkiem XX w. kaplica wykorzystywana była jako magazyn urządzeń kościelnych. Podczas oblężenia miasta w 1945 r. uległa zniszczeniu. Jej mury długo jeszcze „straszyły” po wojnie i ostatecznie w 1972 r., po zezwoleniu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze, zostały rozebrane. Kaplica św. Anny była niedużym ceglanym budynkiem w stylu gotyckim. Zbudowana została na planie prostokąta z zamkniętą od wschodu wieloboczną absydą (trzy boki ośmiokąta). Kaplica dłuższą osią skierowana była z północnego zachodu na południowy wschód. To nietypowe zorientowanie spowodowane było ukształtowaniem terenu. Korpus kaplicy nakryty był wysokim, dwuspadowym dachem, na którym przy zachodnim szczycie znajdowała się ozdobna sygnaturka. Wnętrze kaplicy nakryte było najprawdopodobniej sklepieniem, o czym świadczyła duża liczba przypór zewnętrznych w liczbie trzynastu. Na przemian z przyporami, dookoła całej budowli znajdowały się ostrołuczne, wysokie okna. Wejścia do kaplicy umieszczone były w północnej i południowej ścianie. Najciekawsza architektonicznie była zachodnia fasada. Jej szczyt zdobiony był blendami. Poniżej szczytu znajdowała się galeria z siedmioma ślepymi oknami (prostokątne i ostrołuczne). Z wyposażenia wnętrza znany jest, pochodzący z około połowy XVIII w., obraz Reinitiusa Magdalena pod Krzyżem, który później przeniesiono do ołtarza głównego kolegiaty.
Literatura (chronologicznie):
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
R. Kutzner, Głogów [w:] Studia nad początkiem i rozplanowaniem miast nad środkową Odra i dolną Wartą, T. II, Zielona góra 1970, s. 135-212;
Pismo z dn. 22 marca 1972 r. od Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze, Wydział Kultury, Wojewódzki Konserwator Zabytków do Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Głogowie dotyczące rozbiórki kaplicy św. Anny;
Glogau im Wandel der Zeiten/Głogów poprzez wieki, Würzburg 1992.
Rafael Rokaszewicz [EZG z. 50, 1999 – Kaplica pw. św. Anny]
