Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Knorr von Rosenroth Christian
Christian Knorr von Rosenroth (ps. Rautner, Peganius) był polihistorem, pisarzem i teozofem.
Urodził się w 1636 r. w Starej Rudnej (Alt Raudten). Był synem Abrahama Benedykta (od 1618 r. pastora w Starej Rudnej, a od 1645 r. w Krzepielowie) i Zuzanny Neumann (córki pastora ze Starej Rudnej). Jego starszy brat Kaspar Knorr (1619-1676) był również duchownym: kolejno pełnił w Głogowie funkcje konrektora — od 1644 r., diakona — od 1645 r. i pastora — od 1668 r.
W 1645 r. Benedykt Knorr wraz z rodziną opuścił Rudną i znalazł schronienie w Krzepielowie. Dzieciństwo Ch. Knorra przypadło na czas wojny trzydziestoletniej i eskalacji kontrreformacji w jego śląskiej ojczyźnie. Uczęszczał do łacińskiej szkoły elementarnej we Wschowie. Od 1652 r. kształcił się w szkole pedagogicznej w Szczecinie, gdzie rozpoczął przygotowania do pracy w służbie dworskiej. Od 1655 r. studiował na uniwersytecie w Lipsku teologię, prawo, języki klasyczne, historię, filozofię i języki nowożytne. W 1660 r. otrzymał stopień magistra na podstawie pracy o numizmatyce antycznej. Przedmiotem jego zainteresowań stały się jednak filozofia naturalna, alchemia, literatura hermetyczna i kabała. Nawiązał kontakt z mennonitami i chrześcijańskimi kołami reformatorskimi, teozofami, kabalistami, zwolennikami Paraceslsusa i pansofistami .
W 1668 Ch. Knorr został powołany na stanowisko radcy dworu i kancelarii palatyna Christiana Augusta von Pfalz-Sulzbach (1622-1708) W tym samym roku ożenił się z Anną Zofią Paumgartner von Holenstein. Mimo że pracował dla katolickiego palatyna, pozostał ewangelikiem. Rezydencja Sulzbachów była dla niego miejscem eksperymentalnych badań przyrodniczych (alchemii i kabalistyki). Spotykali się tam alchemicy, filozofowie i kabaliści (m.in. Gottfried W. Leibnitz). Na mistyczny spirytualizm Knorra w tym okresie silny wpływ wywarł Henry More (1614-1687). W 1668 r. Ch. Knorr otrzymał potwierdzenie swojego szlachectwa, a w 1676 r. uzyskał tytuł barona. Zmarł w 1689 r. w Gross-Albershof koło Sulzbach.
Ch. Knorr napisał liczne wiersze okolicznościowe, utwory i poematy dedykacyjne, komedie i przekłady moralizujące wierszy Boecjusza (Des Severini Boetii christliche Vernuftgemesser Trost und Unterricht, Sulzbach 1667). Opublikował również zbiory, przekłady i komentarze pism przyrodniczych. Chciał zbliżyć chrześcijańską mistykę i pansofistyczne badania przyrodnicze. W kompendium pism mistyki żydowskiej Kabbala denudata (Sulzbach 1677-1684, Hildesheim 1974; tomy 1-2) pragnął udowodnić, że kabała w swojej istocie jest chrześcijańska. Jedna z jego pieśni Morgenglanz der Ewigkeit (ze zbioru Neues Helikon mit seinen neun Musen. Das ist geistliche Sittenlieder, Nürnberg 1684) została włączona do kanonu śpiewnika ewangelickiego (obecnie również w śpiewnikach katolickich). W swoich poglądach oscylował pomiędzy ortodoksją a pietyzmem. W dorobku Ch. Knorra, obok typowo barokowych rysów, są świadectwa wczesnego oświecenia.
Ch. Knorr przetłumaczył również: Consolatio philosophiae Boecjusza, Pseudodoxia epidemica Thomasa Browne’a (Des Thome Browne Pseudodoxia epidemica, bmw 1680) Magia naturalis Giambatisty della Porta (Des Johannes Baptisma Portae von Neapolis, Magia naturalis oder Haus-, Kunst- und Wunderbuch, bmw 1680). Ponadto wydał: Harmonia Evangeliorum (bmw 1672) oraz Coniugium Phoebi et Palladis (Sulzbach 1677).
W Sulzbach działa stowarzyszenie „Christian Knorr von Rosenroth-Gesellschaft“. W 2007 r. odbył się tam pierwszy festiwal teatralny „Knorr von Rosenroth-Festspiele” - impreza cykliczna, której głównym punktem jest inscenizacja sztuk teatralnych patrona festiwalu.
Literatura
Ch. Atton, S. Dziklewicz, The Kabbalistic diagrams of Rosenroth, London 1987;
I.M. Battafarano, Akten der 13, Bern 2004;
J.L. Blau, The Christian Interpretation of the cabala in the Renaissance, New York 1944 (passim);
K. Dienst, Knorr von Rosenroth Chistian (w:) Biographisch-bibliographisches Kirchenlexikon, t. 4. Herzberg 1992, kol. 169-170;
A. Elschenbroich, Knorr von Rosenroth Chistian (w:) Neue deutsche Biographie, t. 12. Berlin 1980, s. 223-226;
P. Janowski, Knorr von Rosenroth Christian, (w:) Encyklopedia katolicka, t. 9. Lublin 2002, kol. 211-212;
D. Kahn, Une pièce de théâtre alchimique, Bologne 1990;
W. Killy, R. Vierhaus, Deutsche Biographische Enzyklopädie, t. 5. München 1999, s. 631;
C. Salecker, Christian Knorr von Rosenroth (1636-1689), Leipzig 1931;
E.G. Schmidt, Kabbala (w): Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 4. Basel-Stuttgart 1976, s. 666-667.
Internet:
http://www.knorr-von-rosenroth-festspiele.de
Marek R. Górniak [EZG z. 68, 2008 - Knorr von Rosenroth Christian]
| Ilustracja do „Kabbala denudata” z: http://www.knorr-von-rosenroth.de/lebenwerk.] |
