Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Kościół pw. Bożego Ciała w Głogowie - kaplice
Pojezuicki kościół pw. Bożego Ciała, obecnie siedziba parafii pw. św. Mikołaja, posiada po bokach rzędy kaplic, połączonych półkolistymi arkadami z prezbiterium (1 para na całej długości) i nawą (3 pary). Kaplice przykryte są sklepieniami kolebkowymi i kolebkowo-krzyżowymi. Nad kaplicami, na poziomie chóru muzycznego, znajdują się empory.
Kaplice uległy dużym, choć w różnym stopniu, zniszczeniom podczas działań wojennych w 1945 r. Przetrwały niektóre ołtarze i nagrobki, fragmenty wystroju sztukatorskiego i polichromii. W 2. połowie lat 60. częściowo zrekonstruowano sztukaterie i odnowiono polichromie (gł. kaplice NMP i Matki Bożej Bolesnej). Poniżej opisuje się obecny wystrój kaplic. Nazwy wezwań kaplic podane są wg stanu przedwojennego.
1. Kaplica Najświętszej Maryi Panny. Sklepienie posiada bogaty wystrój sztukatorski z około 1730 r., restaurowany. W medalionach polichromie, określane jako „pochodzące z czasu powstania kościoła”, przemalowane i uzupełnione, silnie uszkodzone w 1945 r. Malowidła stanowią wizualizację wezwań hymnu Salve Regina. Centralne przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem, jako Królową Aniołów. W mniejszych ukazana została ona jako królowa patriarchów, proroków, męczenników i dziewic, w piątym medalionie z napisem „Regina, mater Dei”. Północną ścianę kaplicy zajmuje okazały nagrobek księżnej Anny Katarzyny von Liechtenstein (zm. 1729), niekompletny. W dawnej niszy ołtarza NMP umieszczona jest XVIII-wieczna figura Chrystusa Dobrego Pasterza.
2. Kaplica św. Judy Tadeusza. Obecny ołtarz, wraz z figurą świętego, ufundowała spadkobierczyni proboszcza kolegiackiego, prałata Eduarda Himmela, w 1921 r. (wcześniej patronem kaplicy był św. Józef). Ołtarz wykonany został z drewna, na wzór naprzeciwległego marmurowego ołtarza św. Franciszka Ksawerego. Również obecnie w ołtarzu umieszczona jest rzeźba św. Judy Tadeusza, zgodna z opisem figury oryginalnej.
3. Kaplica św. Alojzego (poprzedni patroni: św. Aleksy, św. Ignacy). Kaplicę zdobi jedynie barokowa figura św. Mikołaja, pochodząca z kościoła farnego św. Mikołaja (elementy znajdującego się tu dawniej ołtarza, ufundowanego w 1922 r. przez kupca Aloisa Hoffmanna i wykonanego przez Alfonsa Jäkela, przechowywane są w Grodźcu Małym). Na ścianie północnej umieszczona jest płyta nagrobna pułkownika Franza W. Reisky’ego, zastępcy austriackiego komendanta twierdzy, zmarłego w 1741 r. od ran odniesionych w obronie Głogowa przed wojskami pruskimi.
4. Kaplica św. Jana Nepomucena zachowała oryginalny ołtarz ufundowany przez księcia von Liechtenstein w 1731 r. Wieńcząca go stiukowa dekoracja przedstawia postać Boga Ojca w otoczeniu aniołów. W ołtarzu umieszczona jest figura Matki Bożej Bolesnej z grupy Ukrzyżowania (1774), pochodząca z kaplicy Św. Krzyża w kościele św. Mikołaja.
5. Kaplica Matki Bożej Bolesnej zachowała najwięcej elementów dawnej dekoracji. Posiada również oryginalny barokowy ołtarz, odpowiadający formą wcześniej opisanemu. W stiukowym zwieńczeniu figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Miejsce po obrazie „Zdjęcie z krzyża” Jeremiasa J. Knechtla (1679-1750) zajmuje hodegetria – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej; towarzyszą mu wota wiernych. Fresk na sklepieniu ukazuje Maryję w otoczeniu chórów anielskich (sposób malowania wskazuje na autorstwo Knechtla). Fresk na ścianie naprzeciw ołtarza, nieczytelny, przedstawiał Maryję, której pokazywana jest chusta Weroniki. Współczesny witraż przedstawia postacie papieża Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego pod wizerunkiem MB Częstochowskiej.
6. Kaplica św. Feliksa (wcześniej św. Anny). W kaplicy umieszczona jest barokowa figura św. Katarzyny Aleksandryjskiej z kościoła pw. św. Mikołaja (dawniejszy ołtarz z 1926 r., fundacji radcy Felixa Porscha, wykonany przez Alfonsa Jäkela, zdobi obecnie kościół w Sobczycach).
7. Kaplica św. Franciszka Ksawerego ma oryginalny ołtarz z 1717 r., wykonany ze śląskiego marmuru. Posąg świętego zastępuje obecnie współczesna figura Chrystusa. Zachował się napis na cokole, w tłumaczeniu: „W uwielbieniu ufundował ten ołtarz najuboższy wielbiciel” (był nim hr. Wolfgang von Franckenberg). Napis stanowi chronostych.
8. Kaplica przed zakrystią (dawna Św. Krzyża). Zachował się nagrobek hrabiny Heleny Magdaleny von Franckenberg (zm. 1709), z rzeźbą św. Magdaleny, wykonany z białego i szarego marmuru. (Wiszący dawniej nad nagrobkiem obraz Ermenegildo A. Donadiniego „Śmierć świętego Józefa” z 1901 r., znajduje się w ołtarzu kościoła w Sobczycach).
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
J. Cwynar, Kościół pw. Bożego Ciała – odbudowa, w: „Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, Z. 19, 1994;
H. Hoffmann, Die katholischen Kirchen in Glogau: eine Führung, Glogau, 1934;
E. Kretschmer, Die Glogauer Jesuitenkirche, Glogau 1935.
Antoni Bok [EZG z. 72, 2012 - Kościół pw. Bożego Ciała - kaplice]
