Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Nowe Miasto (Neustadt, Wilhelmstadt)
Głogów, który od XVII w. miał status twierdzy, został całkowicie pozbawiony przedmieść. Okalające miasto bastionowe fortyfikacje ograniczyły jego przestrzeń do wielkości z okresu lokacji w połowie XIII w. Sytuacja ta doprowadziła do ogromnego zagęszczenia budowli oraz mieszkańców oraz niemożności budowy i rozbudowy zakładów przemysłowych. Petycje rajców i mieszkańców Głogowa kierowane w 1. połowie XIX w. do władz państwowych oraz wojskowych pozostawały bez pozytywnego echa, względnie żądano wypłacenia astronomicznych sum, które miały pokryć m.in. budowę nowych fortyfikacji poza miastem. Dopiero w połowie XIX w. zezwolono na zabudowanie pewnej ilości parcel na terenie oddalonym od miasta na zachód. Powstało wówczas Przedmieście Wiązów (Rüstervorstadt). Jednak głogowianie ubiegali się ciągle o rozbudowę samego miasta. Władze wojskowe jeszcze bardziej zaostrzyły swoje stanowisko w okresie wojny z Francją w 1870/71. Sukces w tej kampanii, utworzenie Cesarstwa Niemieckiego oraz pozyskanie sporych reparacji wojennych uspokoiło trochę sfery wojskowe i dało szansę na rozluźnienie gorsetu twierdzy w Głogowie. Ponowne petycje płynące z Głogowa zaczęły przynosić skutek. Poparcie uzyskane wśród kół rządowych skłoniły ministra wojny w rządzie Bismarcka do zezwolenia na rozróbkę wschodnich fortyfikacji z zastrzeżeniem, iż zostaną one przesunięte na południe i wschód. Decyzja została oficjalnie ogłoszona w ustawie Rzeszy z dnia 30 V 1873. Północną część nowej dzielnicy zagwarantowało dla siebie wojsko. Miasto otrzymało 68.833 m2 terenów pod zabudowę. Wstępny plan przewidywał przeznaczenie pod zabudowę 30.415 m2 najlepszych terenów budowlanych, na których wyznaczono 59 działek. Kolejne 10.495 m2 podzielono na 24 działki. Planowano również likwidację starego cmentarza katolickiego i uzyskanie w ten sposób 2.523 m2 terenu podzielonego na 5 działek. W kwietniu 1876 r. władze policyjne ogłosiły oficjalne zamknięcie cmentarza, gdyż zamierzano założyć cmentarz komunalny w innym miejscu. Plan ten nie doszedł jednak do skutku i cmentarz pozostał na swoim miejscu. Ustalona wcześniej cena wykupu od władz wojskowych terenu fortyfikacji, ustalona początkowo na 600.000 marek, została dekretem gabinetowym z dnia 5 VI 1880 zmniejszona do wysokości 350.000 marek. Pomiędzy obecną ul. Stanisława Staszica oraz Wałami Bolesława Chrobrego zaczęto wznosić nowe fortyfikacje łączące południowy pas ciągle istniejących fortyfikacji bastionowych z umocnieniami Fortu Gwiazda. Nasypy fortyfikacji na terenie nowej dzielnicy rozebrano oraz zasypano fosy. Brama Wrocławska, znajdująca się na wschodnim krańcu dzisiejszej ul. Powstańców, została 12 IV 1881 również rozebrana i przeniesiona w nowe miejsce – obecny południowy kraniec ul. Piastowskiej. Budowa tego nowego umocnionego wjazdu do miasta została ukończona już 11 XII 1876. W ten sposób przygotowano teren pod nową dzielnicę zwaną Neustadt (Nowe Miasto) lub też Wilhelmstadt (Miasto Wilhelma) - na cześć cesarza Niemiec. W zarezerwowanej dla wojska północnej części dzielnicy powstał budynek nowej komendantury garnizonu otwarty 6 VII 1885, natomiast 2 X 1885 rozpoczęto naukę w nowo wybudowanej szkole wojennej. 28 IX 1881 rozpoczęto kładzenie fundamentu pod pierwszą prywatną kamienicę, wznoszoną przez budowniczego Ecknera. Szczególnie ożywiona działalność budowlana nastąpiła w latach 90. XIX w. Powstało wiele kamienic oraz budynków użyteczności publicznej. Architektonicznymi dominantami dzielnicy były wybudowane w stylu historyzującym obiekty Banku Rzeszy (Reichsbank), poczty oraz synagogi - wszystkie wzniesiono w 1892 r. Budynek szpitala miejskiego przy Neue Wallstraße (ul. Stanisława Staszica) oddano do użytku 22 X 1896.
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
J. Chutkowski, Wędrówki po dawnym Głogowie, Głogów 1994;
Glogau im Wandel der Zeiten, Würzburg 1993;
K. S. Ożóg, Neuer Stadtteil - Wilhelmstadt Glogau. Z dziejów urbanistycznego entuzjazmu Głogowa [w:] Przemysł a przemiany krajobrazu kulturowego na pograniczu XIX i XX wieku, materiały z konferencji zorganizowanej przez Uniwersytet Zielonogórski, 4-5 XII 2008;
Zbliżenia. Widoki Głogowa, Marburg 1997.
Paweł Łachowski, 2009
