Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Poufny memoriał o położeniu powiatu głogowskiego
Poufny Memoriał Niemiecki z roku 1937 o położeniu Powiatu Głogowskiego, jest polską nazwą niemieckiego opracowania wydanego w formie broszury zawierającej 17 stron druku, 4 tabele, 5 map oraz wykresy. Autorami Memoriału byli: landrat powiatu głogowskiego Hacker oraz kierownik powiatowy (Kreisleiter) Brückner. Dokument poprzedził Brückner osobnym Specjalnym pismem okólnym (Sonderrundschreiben) z 5 V 1938, wskazując na poufność Memoriału. Memoriał opracowany został w Głogowie w listopadzie 1937 r. i nosi tytuł: Bevölkerungs - und Wirtschaftslage im Grenzkreis Glogau (Sytuacja ludnościowa i gospodarcza w przygranicznym powiecie głogowskim). Zawiera on alarmujący dla Niemców opis sytuacji społeczno-gospodarczej (z jej dokładną analizą) w powiecie głogowskim od początku XX w. Podkreślono w nim zjawisko opuszczania przez Niemców wschodnich terenów przygranicznych i przenoszenia się ich do uprzemysłowionych prowincji zachodnich (Ostflucht). Wskazywano przy tym, że na ich miejscu osiedlali się Polacy. Warto przytoczyć w tym miejscu stwierdzenia zawarte w Memoriale, a dotyczące terenu Sławy:
„Już przed wojną terenowi Sławy groziło niebezpieczeństwo stopniowego zalania przez żywioł polski napierający z Poznańskiego (...) Jeżeli Josef Partsch w swoim znanym dziele o Śląsku z uwagi na stale potęgowanie się żywiołu polskiego pod Sławą pisał w roku 1911, że Ślązacy mają wszelki powód ku temu, by mieć bacznie na oku spokojną ziemię między Obrą i Odrą, to ostrzeżenie to zachowało swą aktualność po dzień dzisiejszy...”
Memoriał nie jest opracowaniem naukowym i został stworzony, jak inne podobne opracowania w sąsiednich powiatach, głównie dla doraźnych celów politycznych, nie mniej jednak jest dokumentem cennym, uzupełniającym naszą wiedzę o wielopłaszczyznowej rywalizacji w strefie przygranicznej między Polakami a Niemcami przed II wojną światową.
Dokument został odnaleziony po wojnie w Publicznej Szkole Powszedniej w Sławie przez jej kierownika Ludwika Stępczaka i przekazany bratu Józefowi, który go opracował i upowszechnił. Memoriał w wersji niemiecko - polskiej został wydany w Poznaniu, w 1959 r. w nakładzie 1000 egzemplarzy. Do jego wydania przyczynili się: prof. Michał Sczaniecki - ówczesny przewodniczący Rady Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego w Zielonej Górze, Bogdan Gruchman, Adam Królak oraz wspomniany Józef Stępczak.
Literatura:
Poufny Memoriał Niemiecki z roku 1937 o położeniu Powiatu Głogowskiego, Poznań 1959.
Artur Pacyga [EZG z. 31, 1995 – Poufny memoriał]
