Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Przedmieście Polskie
Miasto lokacyjne otoczono murami miejskimi do początku XIV w., jednak jego szybki rozwój spowodował, że już w XIV w. potrzebowało dalszych terenów pod zabudowę. Zaczęły się wówczas pojawiać kolonie ludzi osiedlających się przed murami miejskimi, tworząc przedmieścia. Początkowo osiedlili się tam biedni rzemieślnicy, lecz później XVII w. z biegiem czasu przedmieścia stawały się nierozerwalną częścią miasta. Powstawały tam kościoły, cmentarze, szpitale, place targowe i wiele innych instytucji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu miejskiego. Jednym z powstałych wówczas przedmieść było Przedmieście Polskie. Leżało po wschodniej części miasta lokacyjnego. Nazwane zostało tak ze względu na mieszkającą tutaj dużą liczbę Polaków. Prowadziły do niego Brama Polska i furta Bożego Ciała. Przedmieście zaczęło się rozwijać w drugiej połowie XV w., do tego czasu znajdowały się tu ogrody i pola. Około 1530 r. liczba budynków mieszkalnych na przedmieściu dochodziła do 70. Układ przestrzenny nie był tak regularny jak układ miasta „właściwego”, choć ze wszystkich przedmieść ono miało najbardziej regularny kształt. Główną arterią tej dzielnicy była droga (przedłużenie ulicy Polskiej) prowadząca w kierunku Wołowa. Wzdłuż niej zamieszkiwali tkacze (sukiennicy), którzy byli najliczniejszą grupą mieszkańców przedmieścia. Innymi liczącymi się rzemieślnikami byli garncarze zamieszkujący północną część, wzdłuż murów miejskich. Na przedmieściu znajdował się rynek garncarski, na którym mogli sprzedawać swoje towary. Podobnie tkacze mieli miejsce do handlu płótnem i suknem - był to miejski plac jarmarków, położony obok cmentarza. W czwartej ćwierci XV w. tkacze ufundowali na cmentarzu kaplicę św. Barbary. Wybudowali także szpital pod tym samym wezwaniem (wzmiankowany w latach 1469 i 1472). Od wschodu przedmieście ograniczała rzeczka Młynówka (obecny strumyk Sępolno), na której posadowionych było kilka młynów. Przedmieście rozwijało się aż do wielkiego pożaru miasta w 1615 r. Spłonęły wówczas także zabudowania szpitalne (w Polowie XVII w. szpital został przeniesiony do miasta, w okolice Furty Młyńskiej). Podczas budowy twierdzy w trakcie wojny trzydziestoletniej zniszczono wszystkie przedmieścia otaczające miasto. Wyburzono wówczas z terenu Przedmieścia Polskiego 108 domów mieszkalnych oraz inne budynki „przeszkadzające” w obronie twierdzy. Wtedy też zlikwidowano tutejszy cmentarz. Sam kościół św. Barbary ocalał z likwidacji (jako jedyny z przedmiejskich kościołów). Ostatecznie rozebrany został w grudniu 1740 roku. Na miejscu wcześniejszego cmentarza św. Barbary założono w 1657 r. cmentarz katolicki. W drugiej połowie XVIII w. w sąsiedztwie powstało duże dzieło fortyfikacyjne – Szaniec Gwiazda (Stern Schanze), późniejszy Fort Gwiazda (Fort Stern). Po zawarciu umowy między magistratem a władzami wojskowymi w 1873 r. o przesunięciu fortyfikacji w kierunku wschodnim, na terenie (głównie) dawnego przedmieścia powstała zwarta zabudowa i obiekty wojskowe (lazaret, szkoła wojenna). Cmentarz został policyjnym nakazem zamknięty w 1876 r. Następnie był jednak nadal używany, wobec przedłużania się terminu oddania do użytku nowego cmentarza (co nastąpiło dopiero w 1922 r.).
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913, passim;
J. Chutkowski, Dzieje Głogowa, t. II, Legnica 1991, passsim;
J. Chutkowski, Wędrówki po dawnym Głogowie, Głogów 1997, s. 50-53;
K. Dola, Opieka społeczna i zdrowotna w Głogowie do czasów pruskich (1742), [w:] Misericordia et veritas. Księga pamiątkowa ku czci Biskupa Wincentego Urbana, praca zb. pod red. ks. J. Mandziuka i Ks. J. Patera, Wrocław 1986, s. 137 i n.;
R. Kutzner, Głogów, [w:] Studia nad początkiem i rozplanowaniem miast nad środkowa Odrą i dolną Wartą, T. II, Zielona Góra 1970, s. 135-212.
Rafael Rokaszewicz [EZG z. 50, 1999 – Przedmieście Polskie] 2009
