Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(Nowa strona: Kategoria:Biogramy Podkategoria:Okres po 1945 =Przewoźnik Jan Horacjusz= Jan Horacjusz Przewoźnik urodził się 21.01.1927 r. w Sosnowcu. Mieszkał z rodzicami w Katowicac...) |
(Nowa strona: Kategoria:Biogramy Podkategoria:Okres po 1945 =Przewoźnik Jan Horacjusz= Jan Horacjusz Przewoźnik urodził się 21.01.1927 r. w Sosnowcu. Mieszkał z rodzicami w Katowicac...) |
Aktualna wersja
Przewoźnik Jan Horacjusz
Jan Horacjusz Przewoźnik urodził się 21.01.1927 r. w Sosnowcu. Mieszkał z rodzicami w Katowicach, gdzie ukończył szkołę powszechną. W czasie okupacji uczył się w szkole rzemieślniczej. Z powodu represji niemieckich wobec rodzin polskich na Śląsku, Przewoźnikowie osiedlili się w Krakowie. Po zakończeniu wojny Horacjusz wyjechał w 1945 r., do Gdańska, gdzie podjął pracę jako robotnik w Stoczni Gdańskiej. Uzupełniał również swoje wykształcenie w systemie wieczorowym i w 1950 r. zdał egzamin maturalny. Wtedy też rozpoczął studia wyższe na SGPiS w Warszawie. Na skutek niedostarczenia świadectwa maturalnego, wstrzymywanego przez szykany UB, został skreślony z listy studentów. Świadectwo dojrzałości otrzymał dopiero w 1954 r. Wrócił do Gdańska, ale na skutek nacisku UB i wobec realnej groźby przymusowego wysiedlenia wyjechał w 1953 r. do Szczecina z opinią „elementu podejrzanego i niepewnego”. Tam podjął pracę w Stoczni Szczecińskiej. Po krótkim okresie dostał propozycję pracy w Głogowskiej Stoczni Rzecznej, z której skorzystał.
J.H. Przewoźnik już w 1938 r. został członkiem Związku Harcerstwa Polskiego. Harcerskie doświadczenie zdobywał w 5. Drużynie Harcerzy w Katowicach. Po wojnie, w 1946 r. wstąpił do 3. Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki w Gdańsku, gdzie złożył przyrzeczenie harcerskie i zdobywał kolejne stopnie harcerskie do Harcerza Orlego włącznie. Zdał też egzamin instruktorski i został drużynowym. W 1950 r. nasiliły się represje i ówczesne władze rozwiązały ZHP, powierzając wychowanie młodzieży Związkowi Młodzieży Polskiej, a opornych prześladowano pod pretekstem wywrotowej działalności. Podobnie było z J.H. Przewoźnikiem, który się nie pogodził z decyzją władz. W kwietniu 1950 r. druh Horacjusz został aresztowany przez UB. Był wielokrotnie przesłuchiwany, ale nie zmienił swoich zasad i wartości.
W czasie odwilży październikowej w 1956 r. zdecydował się powrócić do odtwarzanego ZHP. Zorganizował przy ówczesnej jedenastoletniej Szkole Ogólnokształcącej (obecne LO), 1. Drużynę Harcerską im. Tadeusza Kościuszki. Była to drużyna męska i zrzeszała uczniów szkoły podstawowej i licealnej. Zatwierdzono ją rozkazem Komendy Hufca z 2.03.1957 r. jako drużynę próbną liczącą 24 druhów. J.H. Przewoźnik dobrze kierował drużyną, organizował ciekawe wycieczki. Miał opinię uczciwego i solidnego instruktora ZHP, przestrzegającego zasad prawa harcerskiego. Był lubiany i szanowany przez młodzież. 27.03.1958 r. został odwołany z funkcji drużynowego. Zaproponowanej roli współpracownika hufca nie przyjął. Pół roku później został skreślony z ewidencji czynnych instruktorów Hufca Głogów (12.09.1958 r.). Wśród zarzutów, które według ówczesnej władzy dyskwalifikowały go do pracy z młodzieżą, były m.in. takie, że nie krzewi socjalistycznych wartości, odbiera przyrzeczenie według przedwojennej roty i że na obozie prowadził czwórkami drużynę do kościoła. Nie pogodził się z decyzją władzy i przy PTTK, którego był członkiem od 1956 r., utworzył Sekcję Turystyki Rowerowej, do której przystąpiła część harcerzy z jego drużyny. Organizował wycieczki i rajdy turystyczne po Polsce. Grał też w piłkę nożną w Gdańsku i Głogowie i ukończył kurs instruktorski PZPN szkolenia młodzików.
Horacjusz Przewoźnik w Głogowie pracował w Stoczni Rzecznej, NBP, GPB i w LPBP w Nowej Soli. W międzyczasie zawarł związek małżeński i zamieszkał w Zielonej Górze. Pracował tam w Urzędzie Wojewódzkim, w Wydziale Oświaty, a następnie w Urzędzie Skarbowym, aż do emerytury. Za swoją pracę został odznaczony Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984) i Złotym Krzyżem Zasługi (1986).
W połowie lat 90. na skutek skomplikowanej sytuacji rodzinnej powrócił do Głogowa, gdzie zamieszkał w domu matki i opiekował się nią do jej śmierci. Po upadku PRL działał w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość Stowarzyszenie Społeczno-Kombatanckie. Za tę działalność został odznaczony Orderem Męczeństwa i Zwycięstwa (1994), Odznaką Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny (1995) i Krzyżem Więźnia Politycznego (1996).
J.H. Przewoźnik przez całe dorosłe życie prowadził kronikę swojej aktywności społecznej, ilustrowaną zdjęciami i wycinkami z gazet. Jest ona skarbnicą wiedzy o jego życiu i działalności. Ostatnie lata życia, spędził schorowany i samotny w Głogowie. Zmarł 4.11.2017 r. Został pochowany w grobie rodziców na cmentarzu przy ulicy Legnickiej.
Źródła: Kroniki Jana H. Przewoźnika; dokumenty i odznaczenia w zbiorach prywatnych; wspomnienia znajomych – Michał Cimek, Paweł Jańczuk, Bogdan Laskowski i Zbigniew Mielcarek. Literatura: M. Cimek, 1. Drużyna Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki (1957-1960), Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, z. 72, Głogów 2012, s. 1-2. Netografia: http://www.glogow.pl/tzg/wehikul%202009_2011/styczen13.html
Michał Cimek [EZG 78, 2018 – Przewoźnik Jan Horacjusz]
