Nadesłane do Wehikułu czasu

 

 

Od początku Wehikuł czasu otrzymuje różnego rodzaju materiały, które wykorzystywane są przy każdej, chronologicznie odpowiadającej okazji. Natomiast zdarzają się chwile takie jak ta – do Wehikułu przyszedł list:

… od kilku lat zbierałam materiał na napisanie artykułu na temat trzęsienia ziemi w Polsce. A wszystko zaczęło się nie w Głogowie tylko w moich ukochanych Suwałkach. Ludzie opowiedzieli mi historię jaka tam sie wydarzyła i tak zaczęłam pisać. Swoją historie połączyłam z moim regionem Głogowa... artykuł nigdzie sie nie ukazał bo wysyłając go w różne miejsca dostaje odpowiedz ze za długi albo za krótki ze niema zdjęć że poprawić to i tamto i tak stoję w miejscu... Chciałabym by w końcu sie on ukazał najlepiej w takiej formie jakiej jest czyli mojej amatorskiej a nie poprawionej milion razy. Może i faktycznie jest za długi..czy przeczytałby pan go? … czy mógłby się ukazać w Wehikule czasu??   Charlie

List podpisany został imieniem i nazwiskiem. Z prośbą o oznaczenie tekstu Nickiem Charlie. Więc uznając argumenty autorki, niewiele ingerując w tekst publikujemy go, uznając pewną wartość historyczną i nie dyskutujemy z postawionymi pytaniami.

Zapraszamy do Lektury – Wehikuł czasu.

 

Trzęsienia ziemi w Polsce - koniec ery asejsmicznej?

Terytorium naszego kraju można zaliczyć do terenu asejsmicznego oraz pensejsmicznego co oznacza ze są to tereny na których trzęsienia ziemi nie występują lub zdarzają się rzadko i nie są to zbyt silne wstrząsy.

Największym historycznie odnotowanym trzęsieniem ziemi w Polsce jest wstrząs z dnia 5 czerwca 1443 roku. zjawisko to zostało zapisane przez Jana Długosza. [i na Śląsku - kroniki Sława, Głogów - Wehikuł] Współcześni sejsmolodzy określają tamto wydarzenie na 6,0 magnitudy  [liczbowa miara wielkości trzęsienia ziemi, oparta na wielkości tzw. momentu sejsmicznego – skala Richtera, Wehikuł ]. Trzęsienie to spowodowało rozległe zniszczenia kościołów i kamienic we Wrocławiu, w Krakowie i Brzegu; zginęło ok. trzydziestu osób. Kolejne wstrząsy o dużej skali odnotowano w Karpatach w latach 80 XVIII wieku a ich magnituda przekroczyła 5,0.

W kolejnych latach odnotowano wiele zjawisk sejsmicznych w naszym kraju ale ich skala nie wykroczyła skali powyżej 5,0 i z uwagi na teren w jakim znajduje się Polska można powiedzieć że znajdowały sie w granicy normy terenu środkowo-europejskiego. Polska leży na granicy trzech dużych struktur geologicznych budujących kontynent europejski: prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej, paleozoicznej platformy zachodnioeuropejskiej oraz strefy kenozoicznych fałdowań alpejskich. Platformę wschodnioeuropejską od zachodnioeuropejskiej dzieli strefa szwu transeuropejskiego. W praktyce oznacza to że teren Polski znajduje się w dość bezpiecznym miejscu sejsmicznym i nie groźny nam los Japonii, Los Angeles czy terenu Chin... gdzie uskok tektoniczny tamtych terenów w każdej chwili może i daje o sobie znać w sposób naturalny  jakże i katastrofalny w skutkach w postaci trzęsienia ziemi czy powodzi, huraganów, tsunami, lawin górskich, aktywności wulkanów, lawin błotnych itp.

Wciąż mamy w pamięci trzęsienie ziemi w Indonezji z 26 grudnia 2004 roku i katastrofalne wraz z nim tsunami o sile 9,1 skali Richtera które pochłonęło ok 300 tysięcy ofiar. Ostatnie trzęsienie w naszej pamięci to trzęsienie z Japonii 11 marca 2011 roku pochłaniające tysiące ofiar oraz uszkadzające znacząco elektrownię atomową w Fukushimie, powodując najdroższą katastrofę naturalną w historii ludzkości. Ale w każdym z tych tragicznych wydarzeń mamy do czynienia z naturą . Z naturą, która w jakiś odruchowy sposób pozwala nam usprawiedliwić się w obliczu tragedii argumentem ze nie mamy i nie mieliśmy i nie będziemy mieć na to wpływu. Czy aby na pewno? a co z czynnikiem ludzkim? z wpływem człowieka na katastrofy?

Tąpnięcia kopalniane.

Teren Dolnego Śląska  a szczególnie teren w obwodzie Lubin-Polkowice i okolice od lat powstania Kopalni KGHM jest terenem który nawiedzają wstrząsy w praktyce określane jako tąpnięcia górnicze. (Jest też Głogów – tu również zatrzęsły się wieżowce np. w 2013 r. i wcześniej - Wehikuł)

Polkowice

Małe, 28-tysięczne miasteczko na Dolnym Śląsku  - jedno z najbogatszych miejsc w tym regionie Polski. Miasteczko żyje z KGHM - jednej z najbogatszych firm w Polsce. Tzn. żyło z KGHM do połowy lat 90-tych XX wieku. Od kilku lat żyje także z bardzo prężnej specjalnej strefy ekonomicznej, w której zainwestowało wiele międzynarodowych koncernów z wielką fabryką silników Volkswagena na czele. 

W latach 70. zawalił się w czasie montażu wieżowiec przy ul. Skalników. Przy czym nie był to przypadek ze względu na wady konstrukcyjne, ale raczej wykonawcze, w szczególności nieodpowiednie zabezpieczenie przed oddziaływaniami górniczymi, w którym zginęli robotnicy. Gdyby wieżowiec zawalił sie po oddaniu do użytku strach pomyśleć ile pochłonąłby ofiar. Można powiedzieć  ze wieżowiec ten i jego budowa nie była dostosowana do terenu wyrobiska górniczego jakim są Polkowice .Po tej tragedii  nastąpiły zmiany w budowie bloków na tym terenie. Każdy powstający następny budynek był budowany z uwzględnieniem zagrożenia tąpnięcia górniczego i jego struktura została zabezpieczona w jakiś sposób na takie kolizje. A co z blokami które powstały wcześniej?  Na razie stoją ....do czasu.....A czy powstałe budynki po tej tragedii są bezpieczne? Szczególnie potężny wstrząs wywołany tąpnięciem  o skali 4,0 Richtera w kopalni miedzi "Rudna" miał miejsce 21 lutego 2002 r. w Polkowicach . W domach popękały wówczas ściany i rury, poprzewracały się meble a mieszkańców ogarnęła panika. Sytuacja była na tyle groźna ze nawet w telewizji TVN przedstawiono ten problem w programie "Pod  Napięciem" ówczesnym liderem w programach na żywo o problematyce społecznej. Czy aby słuszna była ta panika?

        Od kilkunastu lat teren Polkowic oraz Lubina jest nawiedzany przez tąpnięcia kopalnianie w różnych skalach..Każdy mieszkaniec tego terenu niemal codziennie odczuwa wstrząsy wynikające z odstrzału wyrobiska którego dokonują górnicy... Kołyszące sie meble, spadające przedmioty z półek czy odczuwalne wrażenie zapadania się ziemi niczym w spadającej windzie są codziennością. Pytanie  brzmi jak bardzo bezpieczni są ci ludzie? Czy może nastąpić wstrząs który spowoduje całkowite załamanie sie struktury budynków? Czy nieprzewidywalny wstrząs może spowodować osunięcie sie ziemi i idące z tym zmiany sejsmiczne tego terenu oraz  architektury bloków, wieżowców itp?

Odpowiedz brzmi może... owszem nie musi ale może..bo teren na którym rozwinęło sie miasto Polkowice tak dziś sławne, bogate i ekonomiczne  w pewnym sensie nie powinno sie nigdy rozwinąć ze względu na teren wyrobiska kopalnianego..

Czy Polkowice to miasteczko które może pewnego dnia zawalić sie jak przysłowiowy domek z kart?  a czy do tego grozi im katastrofa ekologiczna ? w pewnym sensie tak. Ale by odpowiedzieć sobie na to pytanie znajdźmy opinie geologów, naukowców i innych ludzi odpowiedzialnych za zgodę lub sprzeciw by w miejscu w którym znajdują sie Polkowice  nastąpił taki rozwój miasta jaki mamy do czynienia teraz. Protestujemy przeciwko takiemu prowadzeniu prac górniczych, które może być niebezpieczne dla mieszkańców - mówił Wiesław Wabik ówczesny wiceburmistrz Polkowic 22 maja 2006 r. A dzisiejszy burmistrz miasta Polkowic. W niedzielę, tuż przed godz. 13, zatrzęsła się ziemia. Wstrząs był wynikiem odpalenia w kopalni 1,5 tony ładunków wybuchowych. W Polkowicach zachwiały się domy, ze ścian spadały obrazy. W historii KGHM było tylko osiem porównywalnych tąpnięć, niedzielny był najsilniejszy od czterech lat.

Wtedy władze KGHM obiecywały, że współpraca między kombinatem a samorządem będzie lepsza, że mieszkańcy będą edukowani, jak zachowywać się w przypadku wstrząsów, ale poza obietnicami nic nie zrobiono. W poniedziałek przez cały dzień do działu szkód górniczych przy kopalni Rudna zgłaszali się mieszkańcy, którym popękały ściany lub poniszczyły się sprzęty domowe. W blokach naprawiano windy, które przestały działać.

Odpowiedź ministra spraw wewnętrznych i administracji  pana Krzysztofa Janika z dnia 15 maja 2002 - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - w sprawie skutków zagrożeń związanych z tąpnięciami i wstrząsami na terenie Zagłębia Miedziowego. Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 10 kwietnia 2002 r., przekazującego interpelację posła na Sejm RP pana Ryszarda Maraszka w sprawie skutków zagrożeń związanych z tąpnięciami i wstrząsami, które mają miejsce w Zagłębiu Miedziowym, z upoważnienia prezesa Rady Ministrów uprzejmie przedstawiam następujące informacje.  Wieloletnia eksploatacja podziemna naruszyła na dużej przestrzeni pierwotny stan górotworu, powodując wytworzenie w nim stref akumulacji energii sprężystej, wydzielającej się w postaci tąpań i wstrząsów. Emisja energii sejsmicznej następuje okresowo, generując drgania szkodliwe dla obiektów budowlanych.   Faktem jest, że aktywność sejsmiczna rejonu w ostatnim okresie wzrasta wraz z rozwojem eksploatacji. Potwierdzają to obserwacje geofizyczne i przewidują naukowo opracowane prognozy.  Szczególny rodzaj zagrożenia stwarza w przedmiotowym rejonie staw osadowy Żelazny Most. Nie jest to klasyczny zbiornik wodny, ale nadpoziomowa budowla ziemna o powierzchni 16 km2, stanowiąca składowisko odpadów poflotacyjnych, jedynie w środkowej części przy powierzchni wypełniona wodą. Odpady deponowane są w nim od 1997 r., obecnie w ilości 23 mln ton rocznie.

Tak więc Polkowice można śmiało nazwać przysłowiową bombą tąpnięć oraz bombą katastroficzną również w skutkach ekologicznych... Tylko o ile czynnik ludzki miał  i ma wpływ na te zjawisko tak pytanie brzmi jaki czynnik ludzki zdoła opanować  skutki tąpnięć oraz skażenia tego terenu? No dobrze zostawmy Polkowice... powiedzmy ze ingerencja człowieka w naturę w tym rejonie nie dotyczy reszty Polski która nie leży w miejscu wyrobiska kopalnianego.

Przenieśmy sie w odległy  teren Polski, który tak niedawno głośno walczył  w konkursie 7 Nowych Cudów Natury - New7Wonders of Nature.

Mazury

21 września 2004 r - Pomorze Gdańskie, Warmia, Mazury, Podlasie, Kujawy. Odnotowano tam najsilniejsze trzęsienie ziemi w regionie od około tysiąca lat; szeroko odczuwalne w północno-wschodniej Polsce, na Litwie i Białorusi; o skali 5.3 Richtera.

Dwa osobne duże wstrząsy ziemi o magnitudach 5,0 i 5,3 (skala Richtera), które 21.09.04 wystąpiły na Suwalszczyźnie, Warmii i Mazurach były jednymi z najsilniejszych odnotowanych w ciągu ostatniego tysiąclecia na ziemiach polskich. Dotychczas panowało przekonanie, że choć południe kraju jest obszarem o niskiej sejsmiczności, to północna Polska znajduje się w bezpiecznej strefie asejsmicznej, a występujące sporadycznie niewielkie wstrząsy na Pomorzu, w Pieninach i w zagłębiach górniczych mają charakter lokalny. Tak silne zjawisko – kiedy w Elblągu czy Suwałkach trzęsły się domy i pękały ściany – było zaskoczeniem dla mieszkańców tych terenów, a także dla sejsmologów i geologów.

W Suwałkach w mieszkaniach zatrzęsły się żyrandole, z kwietników spadały doniczki, podskakiwały naczynia, chwiały się i przesuwały meble.. Po wstrząsach, prawdziwy horror przeżyli mieszkańcy bloku nr 66 przy ul. Reja. Na obu frontowych ścianach czteropiętrowego budynku od góry do dołu pojawiło się pęknięcie.. Nie było potrzeby ewakuacji mieszkańców. Straż Pożarna odnotowała cztery zgłoszenia o pęknięciach ścian domów. Pęknięcia pojawiły się na ścianach budynku suwalskiego szpitala i hotelu pielęgniarek.

Uśpiony uskok

Prawdopodobnie przyczyną tego trzęsienia jest aktywny uskok tektoniczny gdzieś w rejonie Kaliningradu. Ta hipoteza wymaga jeszcze sprawdzenia, ale wszystkie dotychczasowe poszlaki wskazują na istnienie dotychczas nieznanego uskoku – mówi dr Paweł Wiejacz z Zakładu Sejsmologii Instytutu Geofizyki PAN. Hipotetyczny uskok znajdujący się na głębokości kilku kilometrów ciągnie się z północnego zachodu na południowy wschód z rejonu Kaliningradu w kierunku Suwałk.

Dysponujemy szczegółowymi danymi z 30 europejskich stacji sejsmicznych, a także z polskich obserwatoriów – w tym stacji w Suwałkach, która była najbliżej miejsca wydarzeń. Ustalono epicentra poszczególnych wstrząsów, które znajdowały się na Półwyspie Sambia. Na podstawie tych danych można wstępnie zlokalizować niewielki fragment tajemniczego uskoku. Potrzebne będą jeszcze dalsze długoletnie badania geologiczne i sejsmiczne tego rejonu – tłumaczy dr Wiejacz.

Efekt Skandynawii

Dr Andrzej Piotrowski z Pomorskiego Oddziału Państwowego Instytutu Geologicznego w Szczecinie interesujący się trzęsieniami ziemi w strefie Bałtyku wiąże te zjawiska z procesem podnoszenia się Skandynawii. Fragment Europy ze Skandynawią i Bałtykiem przyciśnięty przez potężny lądolód, po jego stopieniu zaczyna się podnosić. Ten proces najsilniejszy w centrum może powodować różne zaburzenia w strefie peryferyjnej – na południowym wybrzeżu Bałtyku – od Kaliningradu przez Łebę po Świnoujście. Takie właśnie podnoszenie Skandynawii mogło uaktywnić ukryty w głębszych warstwach „uśpiony” uskok."Proces ten przypomina sytuację, w której ktoś na piankowym materacu kładzie książkę obciążoną odważnikiem, po czym odważnik zabiera. W efekcie wgnieciona część materaca pomału podnosi się ku górze" -

Hipoteza wybuchu

 Naukowcy nie wykluczają, że przyczyną mógł być duży wybuch na rosyjskim wybrzeżu Bałtyku. Epicentrum znajdowało się blisko dużej bazy marynarki wojennej w Bałtijsku. Sytuację w Kaliningradzie opisał w rozmowie z "Rz" rosyjski przedsiębiorca Jewgienij Popow. Jego firma znajduje się w południowej części miasta. - Drugi wstrząs był dużo mocniejszy. Meble się trzęsły, kominy chwiały, szyby drżały. Już po pierwszym trzęsieniu ludzie zaczęli gromadzić się na ulicach. Zamknięto szkoły. Ja też zwolniłem pracowników do domów. Nasze władze twierdzą, że to naturalne trzęsienie ziemi. Myślę, że gdyby to był wybuch w bazie morskiej, to byśmy to bardziej odczuli. Na przykład wyleciałyby szyby w oknach. Jarosław Czubiński, konsul generalny RP w Kaliningradzie, powiedział "Rz", że na początku były "lekkie objawy paniki w mieście". - Po tym, jak zamknięto szkoły i ludzi zwolniono do domów, miasto się uspokoiło i wszystko wróciło do normy. Drugi wstrząs był jednak silniejszy i ludzie znów się zaniepokoili - mówi. Rosyjskie ministerstwo ds. sytuacji nadzwyczajnych zapewnia, że wstrząsy są "pochodzenia naturalnego". Trzęsienie ziemi odczuła Litwa - w Połądze, nadbałtyckim kurorcie, ewakuowano szpital, bo wstrząsy naruszyły jego konstrukcję. Słabe wstrząsy zostały zarejestrowane również na Białorusi.

i co dalej?

"Trudno powiedzieć, co będzie dalej" - ocenił specjalista. Jak wyjaśnił, typowy scenariusz znany z krajów sejsmicznych po sekwencji kilku dużych wstrząsów (w Polsce były takie dwa) każe oczekiwać serii wstrząsów wtórnych - coraz rzadszych, o coraz mniejszych energiach. "Może to trwać do roku. Jednak najprawdopodobniej już po kilku miesiącach nie będziemy rejestrować żadnej sejsmiczności. Może się też okazać, że koniec już nastąpił" - ocenił ekspert. Dr Dębski.

a jednak nie nastąpił....

Trzęsienie ziemi w 2008 12 grudnia o sile od 4,5 do 5 stopni w skali Richtera nawiedziło nad ranem południową Szwecję. Wstrząsy nie spowodowały ofiar w ludziach ani strat materialnych. W Polsce na Podlasiu też zatrzęsła się ziemia, odczuli to głównie mieszkańcy wyższych pięter w wieżowcach. Na Pomorzu było gorzej - w okolicach Słupska i Koszalina zanotowano wstrząsy sejsmiczne o sile 5,3 w skali Richtera - potwierdził dr Paweł Wiejacz z Pracowni Sejsmologii Instytutu Geofizyki PAN. Wstrząsy sejsmiczne wystąpiły po 6.00 rano. Epicentrum trzęsienia ziemi było w południowej Szwecji, 40 km na wschód od trzeciego największego szwedzkiego miasta - Malmö. Wstrząs był także wyczuwalny w północnej Danii.

Jak na ten rejon świata, było to bardzo duże trzęsienie ziemi. W niektórych naszych stacjach zanotowano ponad 5,5 w skali Richtera. Był to trochę większy wstrząs niż to co było w 2004 r. w Kaliningradzie. Wstrząsy na terenie Szwecji mogą się powtarzać, ale nie powinny być już w odczuwalne w Polsce - powiedział dr Paweł Wiejacz. Wstrząsy w Kaliningradzie cztery lata temu miały siłę 5,1 - 5,3 w skali Richtera.

Więc pytanie brzmi czy natura zapowiada nam proces aktywności sejsmicznej w postaci podnoszenia sie Skandynawii ? Proces ten jest procesem długim ale czas jej podnoszenia oraz skala do której sie podniesie jest nam nie znana dlatego trudno stwierdzić kiedy ten proces nastąpił i co może zdarzyć sie w najbliższym czasie. A może epicentrum na półwyspie Sambia w obwodzie Kaliningradzkim jest miejscem gdzie Marynarka Federacji Rosji testuje nową broń  nieznanego nam pochodzenia? Pamiętajmy że cały ten teren jest miejscem wojskowym Rosji z czasów jeszcze ZSRR. Obydwie hipotezy wydają sie być przerażające..

Trudno określić jaka wersja wydaję się być wersją groźniejszą w skutkach.. ale jeśli faktycznie Rosjanie serwują nam trzęsienie na skutek prób bombowych co wydaje się absurdalne  to czynnik znowu ludzki tak jak i w przypadku Polkowic wzbudza zdumienie nad sensem ingerencji człowieka w naturę która rozliczyć może nas w niewyobrażalnych skutkach..

A co ze Skandynawią? Efekt jej podnoszenia sie jest w sumie tez spowodowany wpływem człowieka bo podnoszenie sie tego terenu powstaje z topniejących lodowców na wskutek globalnego ocieplenia, do którego w pewnym sensie dopuściła się ludzkość. Jak długo uda nam sie igrać z naturą? I jakie konsekwencje mogą nas czekać za to? Na to pytanie choć bardzo interesujące nie chcielibyśmy szybko poznać odpowiedzi..

charlie