|
Rok Adama Królaka. W 100 rocznicę urodzin i 30 rocznicę śmierci, TZG złożyło wniosek w sprawie uhonorowania tego wybitnego pioniera godnością
Honorowego Obywatela Głogowa.
65 lat temu na początku września 1945 r., nad Odrę przyjechał z Kutna wraz ze swoim zespołem, kapitan Walerian Drak. Ma za zadanie zorganizować
Rejonową Komendę Uzupełnień Wojska Polskiego. Po latach wspominał, że po dotarciu do miasta "... obraz zgrozy i zniszczenia przekroczył jednak
wszelkie wyobrażenia". Morze ruin musiało jeszcze 5 lat czekać na swój garnizon. RKU Głogów zainstalowała się w Nowej Soli, niezniszczonym mieście
powiatu kożuchowskiego. Dziś Wojskowa Komenda Uzupełnień w Głogowie jest jedną z największych placówek w kraju.
Rozpoczęcie roku szkolnego w 1980 r. następowało w nowych warunkach. Zakończyły się wielkie strajki na Wybrzeżu, trwały protesty w kraju, w
tym w pobliskich zakładach. Ówcześni uczniowie szkoły nr 2 wspominają na portalu społecznościowym ten początek roku:
"...po przyjściu do szkoły ukazał nam sie napis wielkimi literami na elewacji budynku szkolnego od strony boiska "UCZNIOWIE PYTAJCIE O KATYŃ". Nikt
z nas nie miał pojęcia o co chodzi, tak nas uczono w tamtych czasach historii. Napis po godzinie oczywiście zniknął, a nauczyciele pytani przez nas
"nabrali wody w usta".
"dokładnie to pamiętam mimo że miałam wtedy 10 lat. Nie dość że wielkimi to jeszcze czerwonymi."
Wehikuł się pyta: "Co dzisiejsi 40- i 50- latkowie pamiętają z tamtych dni spędzanych w Głogowie?"
Prowadzi Wiesław Maciuszczak [ wieslawmaciuszczak@interia.pl ]
|
1253, wrzesień -walczący o swoje wpływy i dzielnicę książę Konrad najeżdża wraz z oddziałami sojusznika, księcia
wielkopolskiego Przemysława II ziemie swojego brata księcia wrocławskiego Henryka III. Ten wystąpił przeciw najeźdźcom, został ujęty i przywieziony
do Głogowa. Odzyskał wolność za wystawienie zakładników i okup. Wśród warunków były również żądania terytorialne.
1332, 30.09. -biskup wrocławski Nanker zatwierdził kompromis i układ, pomiędzy kolegiatą i radą mieszczan głogowskich w sprawie sporu o szkołę.
Uzgodniono założenie szkoły przy farze św. Mikołaja, lecz oddano ją pod nadzór scholastyka z kolegiaty. Rektorowi szkoły kolegiackiej mieszczanie
zapewnili podstawy egzystencji ofiarując 70 marek praskich na świadczenia. Na podstawie porozumienia między zwaśnionymi stronami, biskup Nanker
upoważnił scholastyka kolegiaty Dytrycha i podkustosza Gallusa by zwolnili od klątwy radnych i mieszczan. Abolicja niestety nie objęła winnych
"ciężkich przestępstw oraz tych, którzy podczas interdyktu odprawiali nabożeństwa i dopuścili się szkody na duchownych i ich majątku. Ci mieli się
w ciągu 2 miesięcy postarać o absolucję papieską. To samo dotyczyło tych, którzy porwali się na franciszkanów i wywlekli ich, aby wrzucić do Odry.
Wyjęci mieli być także ci, których imiona w procesach i listach biskupich wyraźnie zostały wymienione /jak również magister Marcin, który był
rektorem szkoły miejskiej".
1482, 20.09. -w Kamieńcu Ząbkowickim zawarta została kończąca głogowską wojnę sukcesyjną ugoda miedzy zwaśnionymi stronami. W imieniu Macieja
Korwina Jerzy Stein, namiestnik Śląska potwierdził Janowi II w dożywocie, zdobyte księstwo głogowskie. Krosno i Sulechów przypadły Hohenzollernom z
Marchii. Jan Szalony zobowiązał się przekazać pośmiertnie księstwo Maciejowi w przypadku braku męskiego potomka. Obie strony nie zamierzały
dotrzymać zawartego taktycznie porozumienia.
Na drodze Jana II żagańskiego do władzy stał jego brat, książę Baltazar.
Według przekazów został otruty w 1472 r.
1549, 11.09. -piorun trafił w wieżę kolegiacką, co spowodowało zawalenie się zachodniej ściany do wewnątrz głównego korpusu kościoła. Oprócz wielu
kaplic zrujnowaniu uległy również stare _ przypisywane Konradowi I _ organy. Zachodnie przęsło sklepienia środkowej nawy, które runęło przy tej
okoliczności, odbudowano prawdopodobnie w latach 1550-1551, lecz już w nieco odmiennym stylu i bogatszym wykonaniu. W dziesięcioleciu 1590-1600
prezbiterium otrzymało potężne łuki przyporowe (zachowane do dzisiaj): 4 przy zakrystii (od południa) i 3 przy małym chórze (od północy). Łuki
wychodzą z ziemi około 4,5 m od budynku i oparte są spiczastymi łukami o kolegiatę. Poprzez wybór tej formy, zamiast prostych filarów przyporowych,
chciano zapobiec groźnym przesunięciom sklepienia. W następnych dziesięcioleciach, prawdopodobnie na przełomie XVI w., mały chór i stara zakrystia
otrzymały sklepienia w stylu renesansowym.
1581, 2.09. -wyjechała z miasta komisja cesarska powołana do rozstrzygnięcia sporu miedzy katolikami i protestantami. Nieusatysfakcjonowani
oddaniem fary protestantom, katolicy skierowali kilka dni później (5 września) skargę bezpośrednio do cesarza.
1609, 11.09. -na głogowskim cmentarzu przybito żelazną obręcz, która miała unieruchamiać za karę, obywateli nakrytych na rozpustnym życiu.
1760, 14.09. -w kolejnym roku wojny siedmioletniej, ponownie pokazały się przed bramami Głogowa krążące dookoła rojne oddziały kozaków _ forpoczty
armii rosyjskiej wkraczającej na Śląsk. Kozacy nie odważyli się jednak przedsięwziąć bezpośrednich ataków na bramy. Zadowolili się podpaleniem wsi
Klucze i Szczerbówek (Serby). W kolejnych dniach spalili Brzeg Głogowski (16.09.) i Żukowice (19.09.).
1769, 17.09. -Król Fryderyk II zatwierdza plan rozbudowy twierdzy. Zespołem projektantów kieruje inżynier Johann Anton von Freund, który w okresie
11.12.1775- 24.12.1777 osobiście nadzorował prace ziemne i budowlane. To najprawdopodobniej na podstawie tych planów wybudowano między innymi blok
koszarowy przy Bramie Pruskiej, który zachował się w części do naszych czasów.
Kapitan-inżynier (Ingenieurkapitan) Johann von Freund pochodził ze Szczecina, gdzie urodził się w rodzinie wojskowego. W trakcie służby w pruskim
Korpusie Inżynierów wykazał ponad przeciętne zdolności i został uczeniem, a później współpracownikiem architekta i budowniczego fortyfikacji
śląskich, Corneliusa Walrave. Uczestniczył w przebudowie twierdz śląskich ale również Częstochowy i Grudziądza. Ukoronowaniem służby wojskowej była
przyznana mu 20 maja 1798 r. ranga generała majora.
1780, 3.9. -zostaje mianowany na stopień obersta (pułkownika) i obejmuje stanowisko komendanta twierdzy, Emil Philipp Friedrich von Ruts. W mieście
nad Odrą przebywa od wielu lat. Po niewoli w Maxen trafia do głogowskiego pułku piechoty nr 37 von Kellera. 27 marca 1763 r. dostaje stopień
kapitana i stanowisko dowódcy kompanii, w potyczce pod Schatzlar w 1979 r. zdobywa Pour le Merite i wraca z pułkiem do garnizonu. Pełni tu stałą
służbę garnizonową. Aż do dziś kiedy staje się najważniejszym żołnierzem twierdzy.
1831, 8.09. -Na całym pograniczy trwa epidemia cholery. Dotyka wielkich i małych. Umierają na nią m.in. feldmarszałek Iwan Dybicz, i August von
Gneisenau, czy młodszy brat głogowskiego generała i dowódcy, Karl Clausewitz. W dniu dzisiejszym w oddziałach 9 Dywizji, w lazaretach było już 1600
chorych i 1400 na rewirach.
1906, 21.09. -na górkowskiej górze (Gurkauer Berg) w obrębie wsi Szczyglice wielkie święto. Na wzgórzu, które
stanowiło ulubiony cel wycieczek głogowian uroczyście odsłonięto pomnik pruskiego kanclerza Bismarcka.
Wieża - pomnik "Żelaznego Kanclerza".
Pomnik stanowiła monumentalna kwadratowa wieża (9x9 m) wysoka na 15 metrów, którą pokryto granitem. Na jej szczycie znajdowała się wielka misa,
w której rozpalano ognisko. Ogień płonął kilka razy w roku, min. w dniach urodzin i śmierci Ottona Bismarcka, lub w rocznicę bitwy pod Sedanem.
Schodami poprowadzonymi w jej wnętrzu, można było dostać się na platformę widokową.
W okresie początkowym komitetem budowy pomnika kierował jako przewodniczący gen. Hermann von Eichorn z głogowskiego garnizonu -
dowódca 9 Dywizji na początku XX wieku.
Feldmarszałek Hermann von Eichorn.
1945, wrzesień -na początku miesiąca do Głogowa przybył pierwszy polski duchowny katolicki, ks. Jan Szutt (ur. 22.12.1911 w Nastasowie pow.
Tarnopol) pochodzący z archidiecezji lwowskiej. Zachowała się jego notatka skierowana do Administracji Apostolskiej we Wrocławiu "...wszystkie
kościoły leżą w gruzach i nie nadają się do użytku. w mieście urzęduje jedynie niemiecki kapłan, ks. dziekan Henryk Werner, który mieszka w byłych
koszarach Hindenburga blok 4 - nie mam w mieście mieszkania, a co najważniejsze kaplicy - Kaplica niemiecka w której się odprawiało dotychczas, jest
bezwarunkowo za mała. Wobec tego muszę mieszkać w Brzostowie i dochodzić, a to nie jest wcale pożądane ani dla mnie ani dla wiernych". Jak
doniosły "Wiadomości Kościelne" oficjalny biuletyn Administracji wrocławskiej, jeszcze w 1945 r. ks. Szutt został odwołany z Głogowa. Pełnił min. funkcje
administratora parafii w Brzegu Głogowskim (od 1961 r.) i w Brożcu pow. Strzelin. Od 27 sierpnia 1962 r. w stanie spoczynku.
8.09. -"kapral wojsk polskich Czesław Kuczyński (ur. w 1924 r.) zawarł związek małżeński z Wandą Abrasimowicz. W 1945 było 59 ślubów i 216
zgonów...". Taką notatkę umieścili w swojej książce "Spotkanie z rzeką", trzej dziennikarze - podróżnicy. Na okładce wydanej w 1961 r. opowieści
ciekawe zdjęcie z dymiącym kominem, ruinami Zamku i barkami na Odrze...
8.09. -odbyło się oficjalne i protokołowane, walne zebranie Powszechnej Spółdzielni Spożywców. 50 członków - mieszkańców Głogowa i okolic wybrało
zarząd Spółdzielni w osobach: Stanisława Wyrzykowskiego, Władysława Zięcika i Czesława Zawieji.
Ale pomysł powołania organizacji handlowej ograniczającej spekulację i upraszczającej zaopatrywanie w podstawowe artykuły żywnościowe mieszkańców,
narodził się w lipcu. Inicjatorem był referent aprowizacyjny powiatu p. Toporkiewicz mający poparcie burmistrza. Po pierwszych pracach
przygotowawczych i działaniach informacyjnych odbyło się zebranie założycielskie 12 członków _ założycieli z udziałem przedstawiciela Zarządu
Głównego PSS F. Skubikowskiego.
|
|
Meldunek kpt. Waleriana Draka o założeniu Rejonowej Komendy Uzupełnień w Głogowie z
siedzibą w Nowej Soli. [CAW]
Jeszcze we wrześniu uruchomiono pierwszy sklep przy ul. Słowiańskiej. Początkowo w sklepie sprzedawał gospodarz spółdzielni Władysław Zięcik. Od
następnego roku sprzedawczynią była Prakseda Unger. Kapitał zakładowy stanowiła pożyczka Zarządu Miejskiego w wysokości 10 000 zł. Pierwszym
towarem handlowym była mąka i cukier. Dostawcami kolejnych byli okoliczni producenci. Odpowiedzialni za zaopatrzenie mieli kłopoty komunikacyjne.
Pierwszym środkiem transportu był rower z towarem w walizce a od 1946 r. dwukołowy wózek ręczny.
14.09. -na czystej stronie niemieckiego, wojskowego formularza, wkręconego w wałki poniemieckiej maszyny do pisania, kapitan Walerian Drak pisze
do przełożonych meldunek o wykonanych czynnościach i prośbę o wyrażenie zgody na urządzenie siedziby Rejonowej Komendy Uzupełnień Głogów w Nowej
Soli. Uzasadnia rzeczowo i konkretnie wojskowym językiem.
20 lat później wspominał we wpisie do Kroniki RKU wygląd miasta, które zobaczył - "Z daleka już widziało się kikuty wież i kominów fabrycznych ...
Obraz zgrozy i zniszczenia przekroczył jednak wszelkie wyobrażenia po wjeździe do centrum miasta...". Ten widok spowodował, że zabrał swoją ekipę
do Nowej Soli. Miasto nie była jeszcze siedzibą starostwa, a tylko częścią powiatu kożuchowskiego. Tak, więc pierwsza głogowska, polska placówka
wojskowa nosi od 14 września nazwę oficjalną: Rejonowa Komenda Uzupełnień Głogów z siedzibą w Nowej Soli. Przez 10 dni trwały prace porządkowe i
organizacyjnie a od 27 września rozpoczęto normalną działalność.
Głogowska komenda obejmowała swoim zasięgiem miasto i powiat Głogów, powiaty Kożuchów i Góra. Siedzibą instytucji w Nowej Soli, przy ówczesnej ul.
Berlińskiej 34, później Stalina 34, a obecnie Piłsudskiego 24, był dwupiętrowy budynek przedwojennego Sądu (Amtsgericht), w którym i dziś mieści
się Sąd Rejonowy. Obok biur znalazły się tam również mieszkania dla wszystkich pracowników Komendy.
Siedziba RKU Głogów z siedzibą w Nowej Soli.
Pierwszą obsadę RKU Głogów z siedzibą w Nowej Soli stanowili:
kpt. Walerian Drak - komendant,
kpt Stanisław Stefaniak - kier. referatu I mobilizacyjnego i zastępca komendanta
ppor. Bronisław Łabędzki - kier. referatu II poborowego;
ppor Marian Haluszka - kier. referatu III ewidencji oficerów rezerwy
chor. Józef Antczak - kier. referatu IV gospodarczego
plut. Pankracy Krasowski - dowódca drużyny ochrony
chor Jan Olczak - kier. kancelarii ogólnej
Kapitan i późniejszy major Walerian Drak, (ur. 1908 - zm.14.06.1979 w Nowej Soli) został skierowany do Głogowa rozkazem Ministra Obrony Narodowej
nr 2779/45 z dn. 3.09.1945 r. Miał za sobą udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Jako ppor. rezerwy, był oficerem żywnościowym w I batalionie
(Batalion KOP "Czortków"), 163. pułku piechoty 36. Dywizji Piechoty. Po wojnie trafił do służby administracji wojskowej w Kutnie. Komendantem
Rejonowej Komendy Uzupełnień Głogów z siedzibą w Nowej Soli, był do 31 października 1948 r. później przez wiele lat pracował w nowosolskim oddziale
Centrali Produktów Naftowych.
Walerian Drak (zdjęcie późniejsze).
1956, l5.09. -z Warszawy przyszła pozytywna decyzja o przyznaniu na potrzeby kultury budynku byłego kasyna wojskowego przy ul. Jedności Robotniczej
14, przekazanym przez Wojskową Komendę Rejonową. Kompleks został wzniesiony w latach trzydziestych XX w. jako obiekt kulturalny dla nieopodal
mieszczącego się 54 pułku piechoty Wehrmachtu. W czasie wojny pełnił funkcje lazaretu polowego. Stosunkowo niewiele ucierpiał w trakcie oblężenia
i z racji położenia zaczął pełnić funkcje biurowo-użytkowe na potrzeby cywilnego miasta. Od marca 1950 r. mieściła się tu Wojskowa Komenda Rejonowa,
pierwsza placówka garnizonu głogowskiego. Nie w pełni wykorzystywany obiekt Prezydium Powiatowej Rady Narodowej postanowiło przejąć. Tu znajdowała
się największa sala widowiskowa w mieście z zapleczem scenicznym wiele pomieszczeń do adaptacji na cele kultury. Podobne starania czynił również
dowódca garnizonu, który w utworzeniu klubu garnizonowego upatrywał szansy na likwidację garnizonowej pustyni kulturalnej. W przekazanej bazie
utworzony został Powiatowy Dom Kultury. Ta wielce zasłużona dla kultury ziemi głogowskiej placówka w pełni wykorzystała stworzone do działania
warunki.
1970, 1.09. -na podstawie decyzji Ministra Przemysłu Ciężkiego rozpoczęła działalność Zasadnicza Szkoła Zawodowa Huty Miedzi _Głogów_, z której w wyniku
kolejnych przekształceń utworzony został w 1978 r. Zespół Szkól Hutniczych, (od r. 1997 Zespół Szkół im Jana Wyżykowskiego).
1.09. przy Al. Wolności oddano do użytku nowy budynek Szkoły Podstawowej nr 2.
1980, 3.09. -w Hucie Miedzi "Głogów" utworzono w Głogowie Międzyzakładowy Komitet Robotniczy
2005, 17.09. -o godz. 12:00 na placu przy Pomniku Dzieci Głogowskich odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru 4. batalionowi ratownictwa
inżynieryjnego. Z tej okazji do Głogowa przybyli m.in. minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński, dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego gen. dyw.
Ryszard Lackner, szef Zarządu Inżynierii Wojskowej Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Janusz Lalka oraz przedstawiciele władz województwa
dolnośląskiego.
Po ceremonii wręczenia sztandaru w Zamku Książąt Głogowskich nastąpiło otwarcie okolicznościowej wystawy filatelistycznej.
Kartka pierwszego dnia obiegu z krajowej wystawy filatelistycznej _Militaria _
Głogów 2005_.
4 Głogowski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego jak donoszą kroniki - ze względu na swoją specyfikę został włączony do Krajowego Systemu Reagowania
Kryzysowego. Na co dzień współpracuje z siłami Układu Pozamilitarnego - Wydziałami Zarządzania Kryzysowego, Ochrony Ludności i Spraw Obronnych,
Centrami Zarządzania Kryzysowego, Państwową Strażą Pożarną, Policją oraz Służbą Zdrowia. Rejon odpowiedzialności batalionu to województwo
dolnośląskie, a jego pododdziały mogą być użyte do następujących akcji: przeciwpowodziowej, usuwania skutków powodzi, przeciwlodowej,
ratowniczo-gaśniczej, odśnieżania, usuwania skutków wichur, utrzymania komunikacji przez przeszkody wodne w sytuacji zniszczenia mostów, usuwania
skutków katastrof budowlanych, usuwania skutków aktów terroru, usuwania skutków awarii przemysłowych. Pierwszym sprawdzianem gotowości batalionu
była powódź, która dotknęła naszych zachodnich sąsiadów. Na mocy porozumień międzynarodowych w okresie od 26.08.2002 r. do 4.09.2002 r. żołnierze
batalionu uczestniczyli w akcji przeciwpowodziowej w Geesthacht w Niemczech. Kolejna akcja to usuwanie skutków powodzi na zbiorniku wodnym koło
Dobromierza, we wrześniu tego samego roku. Zgodnie z rozkazami 4 bratinż. utrzymuje siły i środki w ciągłej gotowości do użycia. Wykorzystywano
je juz wiele razy do likwidacji skutków kataklizmów w regionie odpowiedzialności. Święto jednostki obchodzone jest 23 marca.
W ramach dalszej restrukturyzacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, szykują się kolejne zmiany w potencjale głogowskiego garnizonu.
|
| |
