------------- WEHIKUŁ CZASU ---------------------

Wehikuł czasu - maj 2014 (rok 6/63)

Zniknęła z kalendarza głogowskich obchodów data 1 kwietnia. Nie pojawiła się też data – symbol przybycia na te ziemie Polaków, którzy z zaangażowaniem od 69 lat likwidują skutki wojny. Więc Wehikuł przypomina datę, która widnieje w nazwie uliczki w okolicy Szpitala. U niektórych przechodniów budzi pytanie – co się wydarzyło 10 maja? I którego roku? Już w roku 1946 pionierzy zebrani na majowym, uroczystym spotkaniu zaproponowali by zapamiętać datę 10 maja 1945 r. jako symbol przejęcia administracji nad miastem.

W maju przypada już 79 rocznica oddania do użytku głogowskiego dworca kolejowego. Więc dla przypomnienia restauratorom i konserwatorom z grupy PKP, Wehikuł niżej publikuje zdjęcia że zegar na froncie umieszczony jest w kwadratowej ramie i różni się od tego widniejącego tam dziś. A wśród informacji majowych zdjęcie jeszcze starsze, na którym ten zegar kłania się kolejarzom na kwadratowo!

Ulica 10 Maja widziana od strony Szpitala, do którego na rowerze udaje się jej mieszkaniec dr Tadeusz Sulicki. Nie raz zatrzymywany był przez sąsiadów, pacjentów. W głębi nie zabudowana jeszcze klockami ulica Szopena [fot. dr Leopold Góral]

Zakończył się już plebiscyt o Głogowską Nagrodę Historyczną „Złoty Bilet Czytelników Wehikułu Czasu” za 2013 r. Z powodów niezależnych od Wehikułu Gala Złotego Biletu i ogłoszenie wyników odbędzie się w terminie późniejszym.

Z lektur Wehikułu

Wehikuł z zainteresowaniem śledzi badania dr Jarosława Kuczera z zielonogórskiego ośrodka historycznego. Choćby dlatego, że poświęcone są również przeszłości Ziemi Głogowskiej i Dolnego Śląska. Więc teraz oczekująca już w kolejce książka:

Jarosław Kuczer, Baronowie, hrabiowie, książęta. Nowe elity Śląska (1629-1740), s. 320, B5, oprawa twarda, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra 2013, ISBN 978-83-7842-059-0, 39,00 zł

Ze wstępu: (wybór Wehikułu)

1.Elity arystokratyczne na wzór zachodnioeuropejski w pełni wykształciły się na Śląsku dopiero w XVII w. Proces przyspieszyły zdecydowane działania cesarskie, dla których grupa ta stała się podstawą rządów w prowincji. Wówczas to specjalną pozycję w społeczności szlacheckiej zaczęły określać tytuły baronów, hrabiów i książąt. O ile książęta tworzyli dzieje Śląska od stuleci, baronowie stali się ich częścią w XV w., o tyle hrabiowie pojawili się tutaj właśnie dopiero w połowie XVII w.

2.Ponieważ do XVII w. nie powstał na Śląsku zachodnioniemiecki odpowiednik takiej formuły społecznej, nie można mówić o śląskim stanie panów. Nie przyniosło tego nawet wejście Śląska w skład Królestwa Czech w XIV w. i wszelkie nadania tytułów były czynione tu wyłącznie do Herrenstandu czeskiego. Działo się tak i w okresie rozkwitu szlachty tytularnej na Śląsku od początku XVII w., jednak wówczas też otwarto Ślązakom alternatywną, a nawet bardziej nobliwą, możliwość czynienia starań o uzyskanie tytułu Rzeszy.

3. W okresie 1629-1740 Śląsk był podzielony na 14 księstw i 6 wolnych państw stanowych. Większość z nich dzieliła się na poszczególne weichbildy (okręgi). Posiadał wspólny sejm oraz jednego Starostę Generalnego, „rządzącego” w imieniu króla czeskiego. W księstwach istniała – z nielicznymi wyjątkami – podobna struktura urzędnicza. Pod względem podległości wasalnej dzieliły się one na dwa rodzaje. Z jednej strony funkcjonowały tu księstwa lenne, których zwierzchnikami byli książęta uznający zwierzchność cesarską. Z drugiej większość terytorium obejmowały księstwa dziedziczne będące bezpośrednią własnością cesarza, w odniesieniu do których posiadał on tytuł książęcy.

Okładkę książki ilustruje wizerunek Jana Bernarda von Herbersteina, starosty księstwa głogowskiego, gospodarza i inicjatora odbudowy zamku.